Kazimierz Wiśniak

KAZIMIERZ WIŚNIAK Kazimierz Wiśniak – malarz, rysownik, ilustrator, scenograf teatralny. Urodził się 11 grudnia 1931 r.  w Łodzi. Tam też uczęszczał do Technikum Budowlanego, gdzie zdobył zawód i poznał zasady rysunku. W 1953 r. rozpoczął studia w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, na wydziale architektury wnętrz. Dyplom  z wyróżnieniem, ale już ze scenografii, otrzymał w 1959 r. Już jako student – w 1956 r. – zaczął publikować swoje rysunki w „Przekroju”. W tym samym roku współtworzył „Piwnicę pod Baranami”, w której organizował wystawy, wydawał ręcznie pisaną i ilustrowaną gazetkę „Latarnia”, tworzył teksty do kabaretu. W 1958 roku opracował z Piotrem Skrzyneckim komiks w odcinkach, drukowany w „Przekroju”: „Szaszkiewiczowa czyli Ksylolit w jej życiu”. W „Piwnicy pod Baranami” zbudował swoją pierwszą scenografię. W 1959 roku zadebiutował na scenie dramatycznej. W latach 1959-1963 pracował w Teatrze Śląskim w Katowicach. Od 1963 roku twórca związany jest przede wszystkim z Krakowem i Wrocławiem, gdzie współtworzył wiele inscenizacji Henryka Tomaszewskiego we wrocławskim Teatrze Pantomimy. W latach 1963-1971 był scenografem Teatru im. Słowackiego. Od 1972 roku, przez dziesięć lat, pracował w Starym Teatrze. W sezonie 1981-1982 był kierownikiem artystycznym Teatru Bagatela. Następnie, w latach 1982-1986, pełnił funkcję dyrektora naczelnego i artystycznego tej krakowskiej sceny. W drugiej połowie lat 80-tych ponownie związał się z Teatrem im. Słowackiego, a w latach 1989-1997 po raz drugi w swojej karierze pracował w Starym Teatrze. Równocześnie współpracował z innymi polskimi i zagranicznymi scenami. Opracował ponad 250 scenografii w teatrach krajowych i zagranicznych. Jako scenograf był wszechstronny, odnajdował się w różnych epokach i stylach plastycznych oraz literackich poetykach. Zawsze jednak oddawał prymat tekstowi i reżyserskiej wizji spektaklu. Wspólnie z Henrykiem Tomaszewskim stworzył unikatowe Muzeum Zabawek w Karpaczu. Obok scenografii stworzył wiele ilustracji książkowych, m.in.: Joanna Ronikier „Na Rynku w Krakowie”, Jerzy Afanasjew „Poczta Afanasjewa” i „Biurowiec”, Katarzyna Zachwatowicz „Co babcia i dziadek śpiewali kiedy byli mali”, Wacław Kolak i Józef Marecki „Leksykon godeł zakonnych”,  Comtesse de Segur „Strapienia Zosi”, Gustaw Holoubek „Wspomnienie z niepamięci”, Maciej Wojtyszko „Saga rodu Klaptunów”, Leszek Długosz „Piwnica idzie do góry”, Tadeusz Nyczek „Alfabet teatru”, Tadeusz Ryłko „Wiem”, Janina Katz „Pisane po polsku”. Za artystyczne osiągnięcia bywał odznaczany i wyróżniany, m.in. laureat Nagrody Miasta Krakowa, Nagrody Klubu Dramatopisarzy „Złoty Ikar”, Nagrody Ministra Kultury i Sztuki. Odznaczony Złotą Odznaką „Za pracę społeczną dla Miasta Krakowa”, Złotym Krzyżem Zasługi, Złotą Odznaką Zasłużony dla Województwa Wrocławskiego i Miasta Wrocławia, Złotą Odznaką Związku Polskich Artystów Plastyków. W ostatnim czasie odznaczony Srebrnym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis oraz Honorową Nagrodą Fundacji Kultury Polskiej. Wielokrotnie nagradzany na krajowych festiwalach teatralnych. Przez 12 lat był prezesem Towarzystwa Przyjaciół Lanckorony. Od 1994 roku redaguje dla tej miejscowości kwartalnik „Kurier Lanckoroński”. W 2004 roku został Honorowym Obywatelem Lanckorony, pierwszym w historii miasteczka i obdarzony tytułem Lanckorońskiego Anioła. Od 1987 roku regularnie uczestniczy w corocznych jesiennych Międzynarodowych Konfrontacjach Plastytcznych we wsi Słonne nad Sanem koło Dubiecka. Namalował tam wiele obrazów. wiekszość z nich jest własnością organizatora tego pleneru, Galerii Sztuki Współczesnej w Przemyslu. Jest to największy zbiór obrazów malarza. Miał ponad 30 wystaw indywidualnych. Zaistniał w dokumentalnych filmach: „Kraków Kazimierza Wiśniaka” w reż. Marii Kwiatkowskiej, 1999; „Piwnica pod Baranami Piotra Skrzyneckiego” w reż. Antoniego Krauze, 2002; „Zaczarowany świat Kazimierza Wiśniaka” w reż. Wojciecha Majewskiego, 2004. Brat Rycerskiego Zakonu Bibliofilskiego z Kapitułą Orderu Białego Kruka. Mieszka w Krakowie. Nie posiada samochodu, komputera, telefonu komórkowego, aparatu fotograficznego. Słynie ze starannego, kaligraficznego i niezwykle wypracowanego charakteru pisma. Projekty scenograficzne Wiśniaka znajdują się w Ogólnopolskim Centrum Scenografii przy Muzeum Śląskim w Katowicach, w muzeum i archiwum Starego Teatru oraz archiwum Teatru im. Słowackiego. Jego prace malarskie są w posiadaniu Galerii Sztuki Współczesnej w Przemyślu i w kolekcjach prywatnych.             Osobowość Kazimierza Wiśniaka inspiruje od pierwszego spotkania z nim i jego twórczością. Ujmuje wrażliwość artysty na piękno ukryte w detalach, w szczegółach, które tworzą atmosferę miejsc i spotkań. Wciąga jego magiczny świat pełen blasku, humoru, wspomnień z krainy marzeń i snów. Piękno tworzone przez niego ukryte jest w historiach ludzi, słowach i uśmiechach, starych księgach, zapomnianych kątach, zakątkach dalekich i bliskich, a nawet w bruku uliczek, oknach, drzewach i ogrodach, mroku nocy i uśmiechu księżyca. W jakiś magiczny sposób artysta łączy przeszłość z teraźniejszością, potrafi ożywić historie zamierzchłe i urzeczywistnić senne marzenia. Wiśniak jest świetnym rysownikiem i kolorystą, zresztą malował niemal od zawsze. Mówił, że to właśnie malarstwo jest prawdziwą niezależnością i wolnością, którą można realizować w plenerze, czyli w naturalnym oświetleniu, a nie na „ciemnej” teatralnej scenie. Twórca nie uznaje hegemonii scenografii, nie lubi dekoracji agresywnej. Potrafi podporządkować się tekstowi i koncepcji reżysera. Dba o detal mocno osadzony we współczesności. Za wzór bierze Viscontiego, który jest doskonałym, subtelnym realistą. Ale prace Wiśniaka są dalekie od opisowości, można w nich natomiast dostrzec metaforyzację i uniwersalizację znaczeń.   Na wystawie prezentowane są materały związane z współtwórcą Piwnicy Pod Baranami – wybitnym scenografem i malarzem Kazimierzem Wiśniakiem. Przede wszystkim są to plakaty. Większość z nich związana jest ze spektaklami do których Artysta realizował scenografie, a pozostałe to przygotowane specjalnie dla Piwnicy – zwłaszcza na koncerty dedykowane Piotrowi Skrzyneckiemu. Druga część to wybór publikacji prezentujących Jego dorobek artystyczny oraz te, do których stworzył ilustracje. Kolejną i najbardziej zróżnicowaną częścią ekspozycji jest zawierająca druki ulotne – okazjonalne. Są to zaproszenia na promocje książek, recitale, jubileusze, imieniny, rauty i wszelkiego rodzaju bale piwniczne. Ich różnorodność świadczy o bogatej działalności Piwnicy. Są jeszcze materiały obrazujące Jego związki z filetelistyką i nawet karta telefoniczna.