Powstałe przy Instytucie Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej Muzeum Papieru i Druku swoją działalność opiera na eksponowaniu kolekcji maszyn i urządzeń papierniczych, typograficznych i introligatorskich, dokumentujących przeobrażenia, jakimi poddany został proces powstawania książki na przełomie XIX i XX wieku. Pracownia ręcznie czerpanego papieru, rękodzielnicza drukarnia i introligatornia, a także biblioteka i pracownia prowadzone są ze znawstwem przez Ryszarda Uljańskiego i jego małżonkę.
Dzięki przychylności władz Politechniki Łódzkiej i staraniom dyrektor Instytutu Papiernictwa i Poligrafii, profesor Barbary Surmy-Ślusarskiej, nader cenny zbiór eksponatów zostaje udostępniony jeszcze szerszej grupie odbiorcom, a interaktywność muzeum staje się pomocna kształceniu specjalistów papierników i poligrafów, udostępniając tym samym swoje eksponaty szeroko rozumianemu środowisku Uczelni i Miasta.
W okresie od 1 stycznia 2010 r. do 31 grudnia 2010 roku zostały podjęte następujące działania w zakresie działalności statutowej Fundacji:
Zagospodarowanie i otwarcie nowej siedziby Muzeum Papieru i Druku w budynku Skansenu Łódzkiej Architektury Drewnianej Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi pod nazwą „Dom Papiernika”
Prowadzenie wykładów i zajęć warsztatowych dla studentów Instytutu Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej w Pracowni Papieru na terenie Instytutu Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej
Wystawa „Pejzaż łódzki w grafice i malarstwie Pawła Kędzi”
Uczestnictwo w ogólnoeuropejskim przedsięwzięciu – Nocy Muzeów – „Biała Noc w Białej Fabryce” – „Dom Papiernika” odwiedziło 6 tysięcy zwiedzających
Uczestnictwo w międzynarodowym XIV Pikniku Naukowym w Warszawie
Wystawa historycznych planów miasta Łodzi z lat 1900 do 1954
Wystawa „Rzeźba – przemiany” Wioletty Kobus – Bródki
Wystawa „Skarby Arlekina” – kolekcja historycznych plakatów i lalek z Teatru Arlekin w Łodzi
Wystawa fotografii Piotra Krauze pt. Architektura Drewniana Łodzi
Niedzielne „Parkowe czytania” (książek dla dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym)
Weekendowe warsztaty plastyczne
Warsztaty – zawód introligatora
Wakacyjny kurs introligatorski
Warsztaty zdobnictwa i złocenia opraw skórzanych
Uczestnictwo w wystawie „150 lat drukarstwa łódzkiego – początki (1860 – 1918) oraz wykład pt. Historia i działalność Muzeum papieru i Druku w Łodzi”
Udział w „10 Festiwalu Nauki Techniki I Sztuki” w Łodzi
Popularyzacja wiedzy o historycznych technikach wykonywania papieru wśród odwiedzających Muzeum Papieru i Druku ( w okresie od maja do października „Dom Papiernika” nieodpłatnie odwiedziło ponad 5 tysięcy zwiedzających .
Opiekun zbiorów muzealnych dziękuje Dyrekcji i pracownikom ZPW POZKAL za pomoc w uruchomieniu zabytkowej maszyny typu Liberty.
Wydarzenia zorganizowane w muzeum Papieru i Druku w roku 2009.
Rok 2009 był bardzo owocny i pracowity dla działalności Fundacji „Ocalić od zapomnienia” i jej Muzeum Papieru i Druku. Niestety przyniósł również smutną widomość o śmierci członka rady fundacji pana Andrzeja Kempy – przyjaciela o nieocenionej wiedzy, którego darzyliśmy wielkim szacunkiem i którego brak nic nie zastąpi.
Dotychczasowa gościnność w Instytucie Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej na ulicy Wólczańskiej 223 w Łodzi, dzięki przychylności władz uczelni, pozwala z optymizmem patrzyć w przyszłość. Możemy również pozwolić sobie na pewne zmiany organizacyjne i wystawiennicze.
Od 2010 roku Muzeum będzie mogło rozszerzyć swoją ofertę, między innymi podczas spotkań w jednym z budynków skansenu przy Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi na ulicy Piotrkowskiej 282. Fundacja otrzymała wiadomość, że plany wyposażenia domku skansenu zostały pozytywnie zaopiniowane i władze muzeum stopniowo realizują przygotowania do zakończenia prac wykończeniowych. W pomieszczeniach ma znaleźć się historyczna pracownia introligatorska, wyposażona w maszyny i narzędzia pozwalające na profesjonalną pracę, a w szczególności na naukę i pomoc wszystkim zainteresowanym poznaniem tego ginącego rzemiosła. Będzie tam również galeria, pracownia graficzna oraz czerpalnia papieru.
Opiekujący się zbiorami, z nieustannym uporem inicjowali w 2009 roku kolejne działania muzeum. Oprócz prowadzenia cyklicznych warsztatów dla dzieci i młodzieży, przybliżających wiedzę o papierze, druku i książce, ustawicznie gromadzili kolejne XIX-wieczne maszyny drukarskie i urządzenia introligatorskie. Wraz z nieliczną grupą odnawiali i usprawniali je do stanu używalności, poznając ich historię i duszę. Pomagali również osobom zainteresowanym stworzeniem profesjonalnej oprawy na wysokim poziomie artystycznym.
Swój czas i wysiłek koncentrowali na poszerzaniu wiedzy w zakresie historii druku i piśmiennictwa wśród odwiedzających pracownie słuchaczy i czytelników. Znaleźli się również tacy miłośnicy książek, którzy zwracali się o możliwość skorzystania ze źródeł ciężko dostępnych lub wręcz niedostępnych w innych bibliotekach. Należy nadmienić, że obszerny, specjalistyczny zbiór woluminów, związanych z szeroko pojętą bibliologią, jest nieodpłatnie dostępny dla ogółu i znajduje się w bibliotece Fundacji udostępniany na miejscu przez opiekuna Muzeum.
Muzeum od początku prowadzone było jako instytucja otwarta i interaktywna, nastawiona na kontakt z różnorodnym odbiorcą: studentem, naukowcem, ale i przedsiębiorcą prywatnym. Stąd pomysł, aby zorganizować ponad lokalną imprezę promującą papier jako medium użytkowe i artystyczne, uświadamiającą, jak wielki wpływ na nasze życie i podejmowanie przez nas wielu decyzji ma papier i druk. W rezultacie przy współudziale Instytutu Papiernictwa Poligrafii Politechniki Łódzkiej oraz przychylnych osób udało się przygotować i zrealizować wydarzenia pierwszego Festiwalu Papieru i Druku.
Imprezy festiwalowe miały miejsce w Galerii Muzeum Papieru i Druku na terenie Instytutu Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej oraz dzięki uprzejmości pani dyrektor mgr Alicji Mularczyk w Miejskiej Bibliotece Publicznej Łódź – Górna im. Wł. S. Reymonta na ulicy Paderewskiego 11a w Łodzi, w okresie od marca do końca maja 2009 roku.
Festiwal obejmował wystawy, warsztaty i wykłady. Do udziału zaproszeni zostali specjaliści oraz artyści, dla których papier jest znaczącym środkiem wypowiedzi i kreacji. Na wszystkie wystawy wstęp był wolny.
Festiwalowe wydarzenia rozpoczęły się 7 marca wernisażem absolwentki łódzkiej Akademii Sztuk Pięknych im. W. Strzemińskiego – Anny Marii Jurewicz. Młoda artystka otrzymała dyplom z malarstwa (z wyróżnieniem) w 2007 roku w Pracowni Malarstwa prof. M. Dawidziuka; aneks w Pracowni Technik Drzeworytniczych prof. A. M. Bartczaka oraz w Pracowni Papieru prof. E. Latkowskiej – Żychskiej. Brała udział w licznych wystawach zbiorowych i indywidualnych. Stypendystka Programu „Najzdolniejsza Młodzież 2006 – 2007 – nagroda przyznana przez Stowarzyszenie Dobroczynne „Lokalny Fundusz Roku 2000”. Otrzymała nagrodę Galerii AMCOR RENTSCH w XXIV Konkursie im. W. Strzemińskiego dla studentów ASP w Łodzi. Malarka zaprezentowała swoje prace zatytułowane „Synagoga – grafiki – drzeworyty barwne”.
Dwa tygodnie później, 21 marca, obył się wernisaż wystawy Marzeny Łukaszuk „Przestrzeń myśli, języka… – grafiki, malarstwo, collage na herbacianej bibule i papierze ręcznie czerpanym.” Artystka ukończyła Akademię Sztuk Pięknych im. Wł. Strzemińskiego w Łodzi na Wydziale Grafiki i Malarstwa. Dyplom otrzymała w 2005 roku w Pracowni Technik Drzeworytniczych prof. Andrzeja M. Bartczaka, Pracowni Malarstwa prof. Mariana Kępińskiego i Pracowni Papieru prof. Ewy Latkowskiej – Żychskiej. Obecnie jest asystentką w Pracowni Rysunku prof. Zdzisław Olejniczaka. Zajmuje się rysunkiem, malarstwem, papierem czerpanym i grafiką (techniki wypukłodruku, litografią) oraz ilustracją. Ma w swoim dorobku 7 wystaw indywidualnych oraz wiele zbiorowych; brała udział w wielu konkursach z dziedziny grafiki i malarstwa w kraju i za granicą. Członek IBBY od roku 2006. Stypendystka Fundacji im. Tadeusza Kulisiewicza na rok 2006/2007.Otrzymała nagrody na VII Biennale Małych Form Malarskich, Toruń 2007, II nagroda; „Sacrum w sztuce” – V Konfrontacje Artystyczne,2005, III nagroda; czterokrotna uczestniczka Salonu Ilustratorów – Wystawy Polskich Ilustratorów (Centrum Kultury Zamek, Poznań 2003, 2005 2007, 2009).
O swoich pracach mówi: „ Moje rysunki, papiery czerpane, kolaże, grafiki to nic innego jak graficzny i malarski zapis całego bogactwa i przestrzeni wnętrza człowieka. Próba wyrażenia jednego z subtelniejszych procesów intelektualnych: myślenia abstrakcyjnego, konstruktywnego, duchowego, prostego, pięknego, logicznego, banalnego, twórczego, myślenia nie tylko za pomocą języka, ale również za pomocą obrazów; myślenia, które jest bliskie poezji”.
Wystawa była podzielona na dwie części:
Cz. 1: galeria Instytutu Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej:
- papiery ręcznie czerpane metodą japońską + kolaż +linoryt, rysunek tuszem.
- rysunki tuszem (tryptyk)
Cz. 2: galeria Muzeum Papieru i Druku
- grafiki – miniatury = druk wypukły na bibule herbacianej
- papiery ręcznie czerpane metodą wschodnią + kolaż +linoryt + rysunek tuszem
- rysunki tuszem na tekturze ( szkice z podróży)
- malarstwo atramentem na bibułach herbacianych + kolaż
W kwietniu mogliśmy zaprezentować misterne prace, których autorem jest pani Katia Zubakhina- Polk mieszkająca we Wrocławiu. Oprawy i książki wykonane ręką artystki urzekły zwiedzających precyzją i warsztatową doskonałością, niemalże niespotykaną dokładnością i fachowością techniki introligatorskiej. Były to książki zrobione dla dzieci i dorosłych, takie jak książka – domek „Życie krasnoludków wg Kati Zubakhiny”, książki „Wrocławskie Guziki”, album ślubny z papieru czerpanego w pudełku z futerkiem, album na zdjęcia w oprawie z jasnej skóry, teczka – segregator „Tygrys”, katalog zabawek, teczka „Lew”, oraz pozycje z tłoczeniami – zaskakujące laika swym pięknem i pomysłowością, a profesjonalistę również niezwykłą dokładnością. Wernisaż tej wystawy miał miejsce 4 kwietnia. Tytuł – „Książka artystyczna”, – Katia Zubakhina-Polk
Od soboty, 18 kwietnia, można było oglądać kolejną wystawę. Zaprezentowano tu prace poświęcone sztuce papieru czerpanego autorstwa Agnieszki Andruszkiewicz i Svietłany Khadzhynovej. Obie panie są pracownikami Instytutu Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej, a połączyła je pasja tworzenia w papierze czerpanym. Swoje dokonania prezentowały już wcześniej na kilku wystawach, m. in. w Łódzkim Domu Kultury. Ich abstrakcyjne prace inspirowane są naturą, formami organicznymi. Wykonane z bielonej, nie bielonej i barwionej masy celulozowej oraz nie bielonej masy eukaliptusowej z dodatkiem drobnych elementów roślinnych, ale także fragmentów kliszy poligraficznej. Warto zwrócić uwagę na bogatą, wielowarstwową strukturę papieru, która nadaje mu niezwykły, niepowtarzalny charakter. Świetnym pomysłem było umieszczenie niektórych prac na szybie okiennej, co pozwoliło przejrzyście wyeksponować ich złożoną wewnętrzna strukturę. Najlepszą ilustracją dla wystawy będzie wypowiedź pani Agnieszki Andruszkiewicz: „Dziś papier, zwłaszcza czerpany, przeżywa swój renesans – to wszystko dzieje się dzięki artystom, którzy pokochali tę materię, która stała się ich medium, przewodnikiem w twórczości. Być może dlatego, że we współczesnym, plastikowym świecie brakuje nam ciepła natury i spontaniczności. Również ze względów ekologicznych artyści wybierają to tworzywo. Nie dziwię się im, gdyż papier ujmuje swoim pięknem i naturalnością i chociaż przyodziewa przeróżne oblicza, to zawsze pozostaje tym samym zwitkiem milionów włókien. W swojej formie są one tak elastyczne i cierpliwe, że bez sprzeciwu podporządkowują się nowym zamierzonym celom. Włókna powodują nieograniczoną możliwość ich kreacji, bez żadnych przeszkód możemy kształtować je, nadając im różnorodne formy. Ja zawsze korzystałam z papieru, ale traktowałam go jako podkład do grafik, pasteli, akwarel. Teraz papier w mojej twórczości wychodzi na plan pierwszy i staje się tworzywem nadrzędnym, zwłaszcza wykonany własnoręcznie przeze mnie. Aby wytworzyć “papier artystyczny” muszę poświęcić temu procesowi wiele pracy i czasu. Najczęściej samodzielnie roztwarzam trawy lub inne rośliny włókniste, aby następnie własnoręcznie uformować je na sicie. To wyczerpująca praca, jednak dzieło jakie później powstaje z tych wszystkich działań, posiada duszę i emituje energię sprawiając, że odbiorca przebywający w pobliżu odczuwa ją”.”
Dużą publiczność przyciągnęła kolejna niezwykła wystawa. Były to „Lalki z papieru” – Mirosławy Truchty-Nowickiej – wernisaż miał miejsce 4 maja 2009. Artystka dyplom uzyskała w 1993 w Instytucie Plastyki WSP w Częstochowie (obecnie AJD) na wydziale Projektowania Plastycznego u prof. Jerzego F. Sztuki i prof. Wernera Lubosa. Po studiach zajmowała się malarstwem, opracowaniem plastycznym książek w tym ilustracją. Zetknięcie się z przestrzenią i bogactwem świata teatru – w Teatrze Lalki i Aktora „Pinokio” w Łodzi zaowocowało zmianami w twórczości plastycznej. Do nieograniczonej inspiracji, jaką daje świat książki i przyrody, dołączyły doświadczenia warsztatowe zdobyte w teatrze i tak powstały serie lalek „Moliki książkowe”, szereg postaci baśniowych, fantazyjnych i historycznych. Obecnie oprócz pojedynczych prac, tworzy tematyczne ekspozycje, łącząc swoje pasje i zainteresowania. Mieszka i pracuje w gminie Poczesna (Częstochowa). Swoje prace wykonuje wykorzystując surowce naturalne. Powstają postaci o różnej skali: od kilkucentymetrowego Tomcia Palucha, poprzez figury wzrostu przeciętnego człowieka do dużych rozmiarów smoków i dinozaurów. Najważniejszym tworzywem jest papier w różnej swej postaci – tzw. szary, pakowy pozwala na uzyskanie efektu surowości lalki przy jednoczesnym zachowaniu jej subtelności; barwny papier dekoracyjny, niekiedy preparowany na potrzeby konkretnej lalki; czy też wyodrębnione z włókna papieru ryżowego. Ta bardzo bajkowa – magiczna materia rzeźbiarska, o charakterze pełnym sprzeczności pozwala poruszać się po obrzeżach różnych technik, form, tematów, fascynacji i ma tę cudowną właściwość – dzieląc ją tutaj z przedmiotem – lalką – przenoszenia nas do zaczarowanej krainy jaką bez najmniejszych trudności odnajdujemy w sobie. Jak mówi autorka: „papier to baśniowe tworzywo, które może być ulotne, subtelne, jednocześnie szorstkie i surowe; jest materią delikatną, kruchą, zawsze gotową do zmiany; przy tym jest cierpliwy, choć wymagający – warto się nad nim pochylić, przyjąć jego warunki, aby wykorzystać to, co nam oferuje z bogatej gamy swych możliwości. Wśród eksponatów można zwykle odnaleźć lalki całkowicie wykonane z papieru jak i papierowe konstrukcją drewna czy drutu. A dodatkowe elementy naturalne: rośliny, tkaniny, sznurki… wspomagają postać, wzbogacając jej wyraz i siłę oddziaływania. Ów naturalny materiał powoduje specyficzne ożywienie postaci, sprawia, iż stają się nam bliskie, bardzo ciepłe, a jednocześnie nadaje im charakter ulotności, przemijania, ciągłe zmiany – powstałe z „natury” stają się jej częścią i podlegają jej prawom. Każda z lalek otrzymuje swoje imię, dzięki czemu wyraziście odnosi się do emocji, czy tradycyjnych symboli kulturowych, czy też staje się pomostem między kulturą, a współczesną świadomością. Z imieniem, „naturalną naturą” i bliskością z dużą siłą odwołują się do świata naszych odczuć, tęsknot, myśli, ukrytych pragnień – całej naszej wrażliwości. Jedne skłaniają do refleksji, inne są po prostu marzeniem, a bywa, że drogą do odnalezienia w sobie dziecka”.
Podczas wystawy eksponowanej w ramach Festiwalu Papieru i Druku mogliśmy oglądać przepiękną i delikatną część kolekcji postaci autorstwa pani Mirosławy Truchty Nowickiej. Wszechstronne wykorzystanie papieru w twórczej aktywności oraz motto artystki – “NATURAlnie NATURA” – doskonale pokryło się z ideą festiwalu. Prezentowane na wystawie lalki były podzielone na cztery grupy tematyczne: MOLIKI KSIĄŻKOWE, INSPIROWANE MITOLOGIĄ JAPOŃSKĄ, BAJKOWE oraz NIEKONIECZNIE BAŚNIOWE. Biblioteka Łódź-Górna, w której gościły rzeźby, przyjęła licznych zwiedzających, w tym także zorganizowane grupy szkolne. Znalazły się tam między innymi Moliki książkowe: Mgiełka – Molinka, która wydaje się być; Strzępek – elegant z przykurzoną galanterią; Zombi – k – wymyślony przez Ignasia Jasia; Awiator – ziuuuu! – maleńki mól bez skrzydeł z wielkim impetem do latania, Amól – ooo…koncertowy, brat Bemola, Nocnik – w księżycowym pyle – nie jest ćmą, ale budzi się tylko na nocne przekąski oraz wiele innych. Przedstawiciele Polskiego Centrum Origami Oddział w Łodzi zgodzili się udostępnić kolekcję prac misternego warsztatu i pomysłowych kształtów. Zaowocowało to wystawą i warsztatem: „Orgiami „Cztery pory roku” – prace swoje i młodych adeptów sztuki orgiami – uczniów różnych typów szkół, zaprezentowały Agnieszka Gołembiewska, Magdalena Górska, Joanna Grzanka, Ewa Frączyk, Grażyna Karasińska-Kraszkiewicz, Mariola Warszewska, Halina Wawruszczak. Pokazy odbyły się pod koniec Festiwalu Papieru i Druku w maju. I część wystawy stanowiły obiekty przestrzenne wykonane według tradycyjnych zasad orgiami. II część: kartki okolicznościowe wykonane techniką teabags holding (herbacianego orgiami). III część: kolekcja kimon – również na kartkach okolicznościowych – z wykorzystaniem oryginalnych japońskich papierów Washi. Zaprezentowane prace wykonali: Ewa Frączyk, Agnieszka Gołembiewska, Łukasz Gorzeń, Magdalena Górska, Joanna Grzanka, Grażyna Karasińska – Kraszkiewicz, Mariola Warszewska, Halina Wawruszczak oraz dzieci z następujących placówek oświatowych: Przedszkola Miejskie nr 149 i 206 w Łodzi, Szkoła Podstawowa nr 5 w Łodzi, Szkoła Podstawowa nr 2 w Zelowie, Gimnazjum Publiczne nr 13 w Łodzi. Wystawę przygotowało Polskie Centrum Origami Oddział w Łodzi. Odwiedziło ją 200 osób. Trzeba jeszcze nadmienić, że możliwość uczestnictwa w tych pomysłowych warsztatach pozwoliła, szczególnie młodym uczestnikom, zapoznać się z magią i jednocześnie prostotą kreowania papierowych zwierząt, kwiatów i innych wymyślnych kształtów. Nie mówiąc już o origami modułowym, którego precyzja i możliwości wyrazu zaskakują i nie pozwalają przejść obojętnie obok.
Kolejnym wydarzeniem była wystawa zatytułowana: „Wycinanka łowicka”. Wernisaż miał miejsce 1 czerwca 2009 roku w Muzeum Papieru i Druku. Autorka prac – pani Stefania Borkowska zaprezentowała własnoręcznie wykonane wycinanki łowickie. Nauczyła się tej wspaniałej sztuki ludowej podpatrując wycinankarki. Wzory wycinanek wymyśla sama. Od 1972 roku tworzy łowickie kodry rodzajowe, gwiozdy ażurowe i geometryczne, pisanki, tasiemki. Prace pani Stefanii charakteryzują się dużą precyzją i misternością. Jej wycinanki są znane w wielu krajach Europy, jak Francja, Austria, Anglia, Dania, Niemcy i inne, a także za oceanem W USA, Kanadzie i Australii. Autorka zajęła I miejsce w Konkursie „Wycinanka Łowicka -Pamiątka z Polski”, praca – wycinanka łowicka, znajduje sie w Orlando, w USA.W 2001 roku – I nagroda w Konkursie “Ludowa Plastyka Obrzędowa Okresu Wielkanocnego” oraz w konkursie “Rękodzieło Regionu Łowickiego” – II nagroda w kategorii Wydmuszki i III nagroda w kategorii Wycinanki. W 2000 roku – konkurs “Wycinanka Ludowa” w Lublinie – III nagroda, konkurs “Ginące Zawody” w Żyrardowie – II nagroda; w latach 1972 – 1995 staż pracy w Spółdzielni Rękodzieła Ludowego i Artystycznego “Sztuka Łowicka”. Otrzymała również liczne – dyplomy i wyróżnienia w innych konkursach. Brała udział w licznych targach, pokazach, kiermaszach w Łowiczu, Częstochowie, Lublinie i innych. Podczas wystawy przedstawiono wycinanki łowickie, kodry rodzajowe, gwiozdy ażurowe (z kogutami, pawiami) i geometryczne, pisanki, tasiemki, pocztówki oraz zakładki do książek. Wszystkie wystawy odwiedziło 3500 osób. W warsztatach i zajęciach muzealnych udział wzięło 1181 osób. Niestety, z powodu niewystarczających środków, nie udało się zrealizować i wystawić spektaklu „Papyros” (historia opowiedziana papierem). Głównym środkiem wypowiedzi planowanego komediodramatu miał być papier, wykorzystany w strojach aktorów, lalkach, scenografii, rekwizytach. Muzyka: Agnieszka Bednarek, reżyseria światła: Łukasz Zimnoch, występują: Agnieszka Bednarek, Joanna Jaworska, Żaneta Małkowska.
Równolegle z trwającym festiwalem, z okazji dwusetnej rocznicy urodzin Ludwika Braille’a – twórcy pisma punktowego, zorganizowano w dniach 21.04.2009 do 15.05.2009 przy współpracy z Polskim Związkiem Niewidomych Okręg Łódzki wystawę „Patrzymy Dotykiem”. Wystawa odbiła się szerokim echem wśród zwiedzających ją młodzieży i osób dorosłych. Eksponaty pozwoliły na przybliżenie, szczególnie osobom widzącym, zrozumienia dotykowego świata osób niewidzących. Prezentowane były różnorakie eksponaty, takie jak maszyny do pisania w języku Braille’a, kolorowe książki z drukowanym tekstem dla dzieci i młodzieży skonstruowane w taki sposób by umożliwić niewidomym rodzicom czytanie dla widzących dzieci, materiały dydaktyczne, podręczniki, mapy, globusy, przybory geometryczne, budzik, miarę krawiecką i przedmioty codziennego użytku, szachy z otworami pomagającymi ustawić pionki w odpowiednim miejscu. Duże zaciekawienie wzbudzały kubki ze specjalnymi czujnikami, które sygnalizowały poziom cieczy, tak aby nie przelać wody. Wiele osób uzmysłowiło sobie w jakich obszarach życia codziennego mamy do czynienie z drukiem i jak wiele tekstów ma swój odpowiednik w piśmie dla niewidomych chociażby na opakowaniach leków. Dowiedzieliśmy się też o trudnościach związanych z brakiem dostępu do najświeższych informacji przez osoby nie mogące czytać druku chociażby w codziennej prasie – co z kolei w dobie społeczeństwa informacyjnego pociąga za sobą zjawisko wykluczenia społecznego. Wystawę zwiedziło ponad 600 osób wśród, których dużą grupę stanowiły osoby niewidzące.
Muzeum Papieru i Druku przez cały czas swojej działalności nawiązuje kontakty z innymi placówkami, które zainteresowane są papierem i historią druku i książki. W rezultacie muzeum kilkukrotnie wypożyczało obiekty na wystawy organizowane przez inne placówki. Mamy nadzieję że rok 2010 przyniesie równie wiele ciekawych wydarzeń.
Najważniejsze inicjatywy w 2008 roku:
udział we wszystkich imprezach organizowanychprzez Instytut Ppiernictw ai Poligrafii Politechniki Łódzkiej(Festiwal Nauki i Techniki, Wystawa “Obsesja papieru”, udział w sesji Łódzkie Forum Poligrafii)
organizacja cyklu wykładów na następujące tematy: “Kalendarze” (prowdzenie: arysta – grafik Włodzimierz Rudnicki), “Błędy graficzne na znaczkach pocztowych ( prowadzenie: ekspert filatelistyczny Stanisław Walisz), “Zagadnienia z historii sztuki drukarskiej” (prowadzenie: fundator Ryszard Uljański).
prowadzenie dwudniowych warsztatów dla pracowników Drukarni “Mirex”w Mirotkach Anny Chmielewskiej ( woj. zachodniopomorskie)
przygotowanie wystawy ” Grafika użytkowa lat 30. i 60 XX wieku”, i “Grafika krok po kroku”
przygotowanie penitencjariuszy zakładu Aresztu Śledczego w Łodzi do udziału w Konkursie Rzemiosła Introligatorskiego “Książka bez granic” w Sanoku. ( Jeden z konsultowanych więźniów zajął w konkursie pierwsze miejsce)
konsultacje z zakresu historii drukarstwa podczas realizacji spektaklu Teatru Telewizji Pt. “Wróg ludu”.
Zajęcia informacyjne dla przewodników PTTK w Łodzi na temat profilu działalności Fundacji i Muzeum
Udział i interaktywne pokazy podczas Targów Edukacyjnych Poliechniki Łódzkiej
udział w warszawskim Pikniku Naukowym
Semestralny cykl zajęć dla studentów PŁ i Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi na temat podstaw introligatorstwa
Zorganizowanie praktyki zawodowej dla studentki kulturoznawstwa Uniwersytetu Łódzkiego pani Marceli Wolskiej
Pozyskanie wykwalifikowanego wolontariusza do pracowni konserwacji papieru – pani Elżbiety Dąbrowskiej
Wsparcie rzeczowe Łódzkiej Gali Wolontariatu arkuszami ręcznie czerpanego papieru.
W roku 2008 we wszystkich interaktywnych zajęciach muzealnych uczestniczyło 1387 dziewcząt i chłopców.
Najważniejsze inicjatywy w 2006 roku:
impreza plenerowa zorganizowana przez Stowarzyszenie “Łódka” z okazji Dnia Dziecka w Parku Źródliska
udział w warsztatach na terenie Ośrodka Pomocy Społecznej Ustronie podczas V Ogólnopolskiego Dnia Solidarności Z Osobami Chorymi Na Schizofrenię
udział w warsztatach i pokazie czerpania papieru w ramach Dni Nauki w siedzibie “Gazety Wyborczej” w Łodzi
tematyczne warsztaty instruktażowe jak zorganizować własną pracownie czerpania papieru dla terapeutów ośrodków społecznych
wydanie w formie broszury publikacji z zakresu historii książki
W roku 2006 pracownię odwiedziło i wzięło aktywny udział w zajęciach 239 dziewcząt i chłopców w wieku przedszkolnym, 1313 dziewcząt i chłopców ze szkół podstawowych , 108 dzieci z gimnazjum, 179 dzieci ze szkół ponad gimnazjalnych.
Powstałe przy Instytucie Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej Muzeum Papieru i Druku swoją działalność opiera na eksponowaniu kolekcji maszyn i urządzeń papierniczych, typograficznych i introligatorskich, dokumentujących przeobrażenia, jakimi poddany został proces powstawania książki na przełomie XIX i XX wieku. Pracownia ręcznie czerpanego papieru, rękodzielnicza drukarnia i introligatornia, a także biblioteka i pracownia prowadzone są ze znawstwem przez Ryszarda Uljańskiego i jego małżonkę.
Dzięki przychylności władz Politechniki Łódzkiej i staraniom dyrektor Instytutu Papiernictwa i Poligrafii, profesor Barbary Surmy-Ślusarskiej, nader cenny zbiór eksponatów zostaje udostępniony jeszcze szerszej grupie odbiorcom, a interaktywność muzeum staje się pomocna kształceniu specjalistów papierników i poligrafów, udostępniając tym samym swoje eksponaty szeroko rozumianemu środowisku Uczelni i Miasta.
W okresie od 1 stycznia 2010 r. do 31 grudnia 2010 roku zostały podjęte następujące działania w zakresie działalności statutowej Fundacji:
Zagospodarowanie i otwarcie nowej siedziby Muzeum Papieru i Druku w budynku Skansenu Łódzkiej Architektury Drewnianej Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi pod nazwą „Dom Papiernika”
Prowadzenie wykładów i zajęć warsztatowych dla studentów Instytutu Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej w Pracowni Papieru na terenie Instytutu Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej
Wystawa „Pejzaż łódzki w grafice i malarstwie Pawła Kędzi”
Uczestnictwo w ogólnoeuropejskim przedsięwzięciu – Nocy Muzeów – „Biała Noc w Białej Fabryce” – „Dom Papiernika” odwiedziło 6 tysięcy zwiedzających
Uczestnictwo w międzynarodowym XIV Pikniku Naukowym w Warszawie
Wystawa historycznych planów miasta Łodzi z lat 1900 do 1954
Wystawa „Rzeźba – przemiany” Wioletty Kobus – Bródki
Wystawa „Skarby Arlekina” – kolekcja historycznych plakatów i lalek z Teatru Arlekin w Łodzi
Wystawa fotografii Piotra Krauze pt. Architektura Drewniana Łodzi
Niedzielne „Parkowe czytania” (książek dla dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym)
Weekendowe warsztaty plastyczne
Warsztaty – zawód introligatora
Wakacyjny kurs introligatorski
Warsztaty zdobnictwa i złocenia opraw skórzanych
Uczestnictwo w wystawie „150 lat drukarstwa łódzkiego – początki (1860 – 1918) oraz wykład pt. Historia i działalność Muzeum papieru i Druku w Łodzi”
Udział w „10 Festiwalu Nauki Techniki I Sztuki” w Łodzi
Popularyzacja wiedzy o historycznych technikach wykonywania papieru wśród odwiedzających Muzeum Papieru i Druku ( w okresie od maja do października „Dom Papiernika” nieodpłatnie odwiedziło ponad 5 tysięcy zwiedzających .
Opiekun zbiorów muzealnych dziękuje Dyrekcji i pracownikom ZPW POZKAL za pomoc w uruchomieniu zabytkowej maszyny typu Liberty.
Wydarzenia zorganizowane w muzeum Papieru i Druku w roku 2009.
Rok 2009 był bardzo owocny i pracowity dla działalności Fundacji „Ocalić od zapomnienia” i jej Muzeum Papieru i Druku. Niestety przyniósł również smutną widomość o śmierci członka rady fundacji pana Andrzeja Kempy – przyjaciela o nieocenionej wiedzy, którego darzyliśmy wielkim szacunkiem i którego brak nic nie zastąpi.
Dotychczasowa gościnność w Instytucie Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej na ulicy Wólczańskiej 223 w Łodzi, dzięki przychylności władz uczelni, pozwala z optymizmem patrzyć w przyszłość. Możemy również pozwolić sobie na pewne zmiany organizacyjne i wystawiennicze.
Od 2010 roku Muzeum będzie mogło rozszerzyć swoją ofertę, między innymi podczas spotkań w jednym z budynków skansenu przy Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi na ulicy Piotrkowskiej 282. Fundacja otrzymała wiadomość, że plany wyposażenia domku skansenu zostały pozytywnie zaopiniowane i władze muzeum stopniowo realizują przygotowania do zakończenia prac wykończeniowych. W pomieszczeniach ma znaleźć się historyczna pracownia introligatorska, wyposażona w maszyny i narzędzia pozwalające na profesjonalną pracę, a w szczególności na naukę i pomoc wszystkim zainteresowanym poznaniem tego ginącego rzemiosła. Będzie tam również galeria, pracownia graficzna oraz czerpalnia papieru.
Opiekujący się zbiorami, z nieustannym uporem inicjowali w 2009 roku kolejne działania muzeum. Oprócz prowadzenia cyklicznych warsztatów dla dzieci i młodzieży, przybliżających wiedzę o papierze, druku i książce, ustawicznie gromadzili kolejne XIX-wieczne maszyny drukarskie i urządzenia introligatorskie. Wraz z nieliczną grupą odnawiali i usprawniali je do stanu używalności, poznając ich historię i duszę. Pomagali również osobom zainteresowanym stworzeniem profesjonalnej oprawy na wysokim poziomie artystycznym.
Swój czas i wysiłek koncentrowali na poszerzaniu wiedzy w zakresie historii druku i piśmiennictwa wśród odwiedzających pracownie słuchaczy i czytelników. Znaleźli się również tacy miłośnicy książek, którzy zwracali się o możliwość skorzystania ze źródeł ciężko dostępnych lub wręcz niedostępnych w innych bibliotekach. Należy nadmienić, że obszerny, specjalistyczny zbiór woluminów, związanych z szeroko pojętą bibliologią, jest nieodpłatnie dostępny dla ogółu i znajduje się w bibliotece Fundacji udostępniany na miejscu przez opiekuna Muzeum.
Muzeum od początku prowadzone było jako instytucja otwarta i interaktywna, nastawiona na kontakt z różnorodnym odbiorcą: studentem, naukowcem, ale i przedsiębiorcą prywatnym. Stąd pomysł, aby zorganizować ponad lokalną imprezę promującą papier jako medium użytkowe i artystyczne, uświadamiającą, jak wielki wpływ na nasze życie i podejmowanie przez nas wielu decyzji ma papier i druk. W rezultacie przy współudziale Instytutu Papiernictwa Poligrafii Politechniki Łódzkiej oraz przychylnych osób udało się przygotować i zrealizować wydarzenia pierwszego Festiwalu Papieru i Druku.
Imprezy festiwalowe miały miejsce w Galerii Muzeum Papieru i Druku na terenie Instytutu Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej oraz dzięki uprzejmości pani dyrektor mgr Alicji Mularczyk w Miejskiej Bibliotece Publicznej Łódź – Górna im. Wł. S. Reymonta na ulicy Paderewskiego 11a w Łodzi, w okresie od marca do końca maja 2009 roku.
Festiwal obejmował wystawy, warsztaty i wykłady. Do udziału zaproszeni zostali specjaliści oraz artyści, dla których papier jest znaczącym środkiem wypowiedzi i kreacji. Na wszystkie wystawy wstęp był wolny.
Festiwalowe wydarzenia rozpoczęły się 7 marca wernisażem absolwentki łódzkiej Akademii Sztuk Pięknych im. W. Strzemińskiego – Anny Marii Jurewicz. Młoda artystka otrzymała dyplom z malarstwa (z wyróżnieniem) w 2007 roku w Pracowni Malarstwa prof. M. Dawidziuka; aneks w Pracowni Technik Drzeworytniczych prof. A. M. Bartczaka oraz w Pracowni Papieru prof. E. Latkowskiej – Żychskiej. Brała udział w licznych wystawach zbiorowych i indywidualnych. Stypendystka Programu „Najzdolniejsza Młodzież 2006 – 2007 – nagroda przyznana przez Stowarzyszenie Dobroczynne „Lokalny Fundusz Roku 2000”. Otrzymała nagrodę Galerii AMCOR RENTSCH w XXIV Konkursie im. W. Strzemińskiego dla studentów ASP w Łodzi. Malarka zaprezentowała swoje prace zatytułowane „Synagoga – grafiki – drzeworyty barwne”.
Dwa tygodnie później, 21 marca, obył się wernisaż wystawy Marzeny Łukaszuk „Przestrzeń myśli, języka… – grafiki, malarstwo, collage na herbacianej bibule i papierze ręcznie czerpanym.” Artystka ukończyła Akademię Sztuk Pięknych im. Wł. Strzemińskiego w Łodzi na Wydziale Grafiki i Malarstwa. Dyplom otrzymała w 2005 roku w Pracowni Technik Drzeworytniczych prof. Andrzeja M. Bartczaka, Pracowni Malarstwa prof. Mariana Kępińskiego i Pracowni Papieru prof. Ewy Latkowskiej – Żychskiej. Obecnie jest asystentką w Pracowni Rysunku prof. Zdzisław Olejniczaka. Zajmuje się rysunkiem, malarstwem, papierem czerpanym i grafiką (techniki wypukłodruku, litografią) oraz ilustracją. Ma w swoim dorobku 7 wystaw indywidualnych oraz wiele zbiorowych; brała udział w wielu konkursach z dziedziny grafiki i malarstwa w kraju i za granicą. Członek IBBY od roku 2006. Stypendystka Fundacji im. Tadeusza Kulisiewicza na rok 2006/2007.Otrzymała nagrody na VII Biennale Małych Form Malarskich, Toruń 2007, II nagroda; „Sacrum w sztuce” – V Konfrontacje Artystyczne,2005, III nagroda; czterokrotna uczestniczka Salonu Ilustratorów – Wystawy Polskich Ilustratorów (Centrum Kultury Zamek, Poznań 2003, 2005 2007, 2009).
O swoich pracach mówi: „ Moje rysunki, papiery czerpane, kolaże, grafiki to nic innego jak graficzny i malarski zapis całego bogactwa i przestrzeni wnętrza człowieka. Próba wyrażenia jednego z subtelniejszych procesów intelektualnych: myślenia abstrakcyjnego, konstruktywnego, duchowego, prostego, pięknego, logicznego, banalnego, twórczego, myślenia nie tylko za pomocą języka, ale również za pomocą obrazów; myślenia, które jest bliskie poezji”.
Wystawa była podzielona na dwie części:
Cz. 1: galeria Instytutu Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej:
- papiery ręcznie czerpane metodą japońską + kolaż +linoryt, rysunek tuszem.
- rysunki tuszem (tryptyk)
Cz. 2: galeria Muzeum Papieru i Druku
- grafiki – miniatury = druk wypukły na bibule herbacianej
- papiery ręcznie czerpane metodą wschodnią + kolaż +linoryt + rysunek tuszem
- rysunki tuszem na tekturze ( szkice z podróży)
- malarstwo atramentem na bibułach herbacianych + kolaż
W kwietniu mogliśmy zaprezentować misterne prace, których autorem jest pani Katia Zubakhina- Polk mieszkająca we Wrocławiu. Oprawy i książki wykonane ręką artystki urzekły zwiedzających precyzją i warsztatową doskonałością, niemalże niespotykaną dokładnością i fachowością techniki introligatorskiej. Były to książki zrobione dla dzieci i dorosłych, takie jak książka – domek „Życie krasnoludków wg Kati Zubakhiny”, książki „Wrocławskie Guziki”, album ślubny z papieru czerpanego w pudełku z futerkiem, album na zdjęcia w oprawie z jasnej skóry, teczka – segregator „Tygrys”, katalog zabawek, teczka „Lew”, oraz pozycje z tłoczeniami – zaskakujące laika swym pięknem i pomysłowością, a profesjonalistę również niezwykłą dokładnością. Wernisaż tej wystawy miał miejsce 4 kwietnia. Tytuł – „Książka artystyczna”, – Katia Zubakhina-Polk
Od soboty, 18 kwietnia, można było oglądać kolejną wystawę. Zaprezentowano tu prace poświęcone sztuce papieru czerpanego autorstwa Agnieszki Andruszkiewicz i Svietłany Khadzhynovej. Obie panie są pracownikami Instytutu Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej, a połączyła je pasja tworzenia w papierze czerpanym. Swoje dokonania prezentowały już wcześniej na kilku wystawach, m. in. w Łódzkim Domu Kultury. Ich abstrakcyjne prace inspirowane są naturą, formami organicznymi. Wykonane z bielonej, nie bielonej i barwionej masy celulozowej oraz nie bielonej masy eukaliptusowej z dodatkiem drobnych elementów roślinnych, ale także fragmentów kliszy poligraficznej. Warto zwrócić uwagę na bogatą, wielowarstwową strukturę papieru, która nadaje mu niezwykły, niepowtarzalny charakter. Świetnym pomysłem było umieszczenie niektórych prac na szybie okiennej, co pozwoliło przejrzyście wyeksponować ich złożoną wewnętrzna strukturę. Najlepszą ilustracją dla wystawy będzie wypowiedź pani Agnieszki Andruszkiewicz: „Dziś papier, zwłaszcza czerpany, przeżywa swój renesans – to wszystko dzieje się dzięki artystom, którzy pokochali tę materię, która stała się ich medium, przewodnikiem w twórczości. Być może dlatego, że we współczesnym, plastikowym świecie brakuje nam ciepła natury i spontaniczności. Również ze względów ekologicznych artyści wybierają to tworzywo. Nie dziwię się im, gdyż papier ujmuje swoim pięknem i naturalnością i chociaż przyodziewa przeróżne oblicza, to zawsze pozostaje tym samym zwitkiem milionów włókien. W swojej formie są one tak elastyczne i cierpliwe, że bez sprzeciwu podporządkowują się nowym zamierzonym celom. Włókna powodują nieograniczoną możliwość ich kreacji, bez żadnych przeszkód możemy kształtować je, nadając im różnorodne formy. Ja zawsze korzystałam z papieru, ale traktowałam go jako podkład do grafik, pasteli, akwarel. Teraz papier w mojej twórczości wychodzi na plan pierwszy i staje się tworzywem nadrzędnym, zwłaszcza wykonany własnoręcznie przeze mnie. Aby wytworzyć “papier artystyczny” muszę poświęcić temu procesowi wiele pracy i czasu. Najczęściej samodzielnie roztwarzam trawy lub inne rośliny włókniste, aby następnie własnoręcznie uformować je na sicie. To wyczerpująca praca, jednak dzieło jakie później powstaje z tych wszystkich działań, posiada duszę i emituje energię sprawiając, że odbiorca przebywający w pobliżu odczuwa ją”.”
Dużą publiczność przyciągnęła kolejna niezwykła wystawa. Były to „Lalki z papieru” – Mirosławy Truchty-Nowickiej – wernisaż miał miejsce 4 maja 2009. Artystka dyplom uzyskała w 1993 w Instytucie Plastyki WSP w Częstochowie (obecnie AJD) na wydziale Projektowania Plastycznego u prof. Jerzego F. Sztuki i prof. Wernera Lubosa. Po studiach zajmowała się malarstwem, opracowaniem plastycznym książek w tym ilustracją. Zetknięcie się z przestrzenią i bogactwem świata teatru – w Teatrze Lalki i Aktora „Pinokio” w Łodzi zaowocowało zmianami w twórczości plastycznej. Do nieograniczonej inspiracji, jaką daje świat książki i przyrody, dołączyły doświadczenia warsztatowe zdobyte w teatrze i tak powstały serie lalek „Moliki książkowe”, szereg postaci baśniowych, fantazyjnych i historycznych. Obecnie oprócz pojedynczych prac, tworzy tematyczne ekspozycje, łącząc swoje pasje i zainteresowania. Mieszka i pracuje w gminie Poczesna (Częstochowa). Swoje prace wykonuje wykorzystując surowce naturalne. Powstają postaci o różnej skali: od kilkucentymetrowego Tomcia Palucha, poprzez figury wzrostu przeciętnego człowieka do dużych rozmiarów smoków i dinozaurów. Najważniejszym tworzywem jest papier w różnej swej postaci – tzw. szary, pakowy pozwala na uzyskanie efektu surowości lalki przy jednoczesnym zachowaniu jej subtelności; barwny papier dekoracyjny, niekiedy preparowany na potrzeby konkretnej lalki; czy też wyodrębnione z włókna papieru ryżowego. Ta bardzo bajkowa – magiczna materia rzeźbiarska, o charakterze pełnym sprzeczności pozwala poruszać się po obrzeżach różnych technik, form, tematów, fascynacji i ma tę cudowną właściwość – dzieląc ją tutaj z przedmiotem – lalką – przenoszenia nas do zaczarowanej krainy jaką bez najmniejszych trudności odnajdujemy w sobie. Jak mówi autorka: „papier to baśniowe tworzywo, które może być ulotne, subtelne, jednocześnie szorstkie i surowe; jest materią delikatną, kruchą, zawsze gotową do zmiany; przy tym jest cierpliwy, choć wymagający – warto się nad nim pochylić, przyjąć jego warunki, aby wykorzystać to, co nam oferuje z bogatej gamy swych możliwości. Wśród eksponatów można zwykle odnaleźć lalki całkowicie wykonane z papieru jak i papierowe konstrukcją drewna czy drutu. A dodatkowe elementy naturalne: rośliny, tkaniny, sznurki… wspomagają postać, wzbogacając jej wyraz i siłę oddziaływania. Ów naturalny materiał powoduje specyficzne ożywienie postaci, sprawia, iż stają się nam bliskie, bardzo ciepłe, a jednocześnie nadaje im charakter ulotności, przemijania, ciągłe zmiany – powstałe z „natury” stają się jej częścią i podlegają jej prawom. Każda z lalek otrzymuje swoje imię, dzięki czemu wyraziście odnosi się do emocji, czy tradycyjnych symboli kulturowych, czy też staje się pomostem między kulturą, a współczesną świadomością. Z imieniem, „naturalną naturą” i bliskością z dużą siłą odwołują się do świata naszych odczuć, tęsknot, myśli, ukrytych pragnień – całej naszej wrażliwości. Jedne skłaniają do refleksji, inne są po prostu marzeniem, a bywa, że drogą do odnalezienia w sobie dziecka”.
Podczas wystawy eksponowanej w ramach Festiwalu Papieru i Druku mogliśmy oglądać przepiękną i delikatną część kolekcji postaci autorstwa pani Mirosławy Truchty Nowickiej. Wszechstronne wykorzystanie papieru w twórczej aktywności oraz motto artystki – “NATURAlnie NATURA” – doskonale pokryło się z ideą festiwalu. Prezentowane na wystawie lalki były podzielone na cztery grupy tematyczne: MOLIKI KSIĄŻKOWE, INSPIROWANE MITOLOGIĄ JAPOŃSKĄ, BAJKOWE oraz NIEKONIECZNIE BAŚNIOWE. Biblioteka Łódź-Górna, w której gościły rzeźby, przyjęła licznych zwiedzających, w tym także zorganizowane grupy szkolne. Znalazły się tam między innymi Moliki książkowe: Mgiełka – Molinka, która wydaje się być; Strzępek – elegant z przykurzoną galanterią; Zombi – k – wymyślony przez Ignasia Jasia; Awiator – ziuuuu! – maleńki mól bez skrzydeł z wielkim impetem do latania, Amól – ooo…koncertowy, brat Bemola, Nocnik – w księżycowym pyle – nie jest ćmą, ale budzi się tylko na nocne przekąski oraz wiele innych. Przedstawiciele Polskiego Centrum Origami Oddział w Łodzi zgodzili się udostępnić kolekcję prac misternego warsztatu i pomysłowych kształtów. Zaowocowało to wystawą i warsztatem: „Orgiami „Cztery pory roku” – prace swoje i młodych adeptów sztuki orgiami – uczniów różnych typów szkół, zaprezentowały Agnieszka Gołembiewska, Magdalena Górska, Joanna Grzanka, Ewa Frączyk, Grażyna Karasińska-Kraszkiewicz, Mariola Warszewska, Halina Wawruszczak. Pokazy odbyły się pod koniec Festiwalu Papieru i Druku w maju. I część wystawy stanowiły obiekty przestrzenne wykonane według tradycyjnych zasad orgiami. II część: kartki okolicznościowe wykonane techniką teabags holding (herbacianego orgiami). III część: kolekcja kimon – również na kartkach okolicznościowych – z wykorzystaniem oryginalnych japońskich papierów Washi. Zaprezentowane prace wykonali: Ewa Frączyk, Agnieszka Gołembiewska, Łukasz Gorzeń, Magdalena Górska, Joanna Grzanka, Grażyna Karasińska – Kraszkiewicz, Mariola Warszewska, Halina Wawruszczak oraz dzieci z następujących placówek oświatowych: Przedszkola Miejskie nr 149 i 206 w Łodzi, Szkoła Podstawowa nr 5 w Łodzi, Szkoła Podstawowa nr 2 w Zelowie, Gimnazjum Publiczne nr 13 w Łodzi. Wystawę przygotowało Polskie Centrum Origami Oddział w Łodzi. Odwiedziło ją 200 osób. Trzeba jeszcze nadmienić, że możliwość uczestnictwa w tych pomysłowych warsztatach pozwoliła, szczególnie młodym uczestnikom, zapoznać się z magią i jednocześnie prostotą kreowania papierowych zwierząt, kwiatów i innych wymyślnych kształtów. Nie mówiąc już o origami modułowym, którego precyzja i możliwości wyrazu zaskakują i nie pozwalają przejść obojętnie obok.
Kolejnym wydarzeniem była wystawa zatytułowana: „Wycinanka łowicka”. Wernisaż miał miejsce 1 czerwca 2009 roku w Muzeum Papieru i Druku. Autorka prac – pani Stefania Borkowska zaprezentowała własnoręcznie wykonane wycinanki łowickie. Nauczyła się tej wspaniałej sztuki ludowej podpatrując wycinankarki. Wzory wycinanek wymyśla sama. Od 1972 roku tworzy łowickie kodry rodzajowe, gwiozdy ażurowe i geometryczne, pisanki, tasiemki. Prace pani Stefanii charakteryzują się dużą precyzją i misternością. Jej wycinanki są znane w wielu krajach Europy, jak Francja, Austria, Anglia, Dania, Niemcy i inne, a także za oceanem W USA, Kanadzie i Australii. Autorka zajęła I miejsce w Konkursie „Wycinanka Łowicka -Pamiątka z Polski”, praca – wycinanka łowicka, znajduje sie w Orlando, w USA.W 2001 roku – I nagroda w Konkursie “Ludowa Plastyka Obrzędowa Okresu Wielkanocnego” oraz w konkursie “Rękodzieło Regionu Łowickiego” – II nagroda w kategorii Wydmuszki i III nagroda w kategorii Wycinanki. W 2000 roku – konkurs “Wycinanka Ludowa” w Lublinie – III nagroda, konkurs “Ginące Zawody” w Żyrardowie – II nagroda; w latach 1972 – 1995 staż pracy w Spółdzielni Rękodzieła Ludowego i Artystycznego “Sztuka Łowicka”. Otrzymała również liczne – dyplomy i wyróżnienia w innych konkursach. Brała udział w licznych targach, pokazach, kiermaszach w Łowiczu, Częstochowie, Lublinie i innych. Podczas wystawy przedstawiono wycinanki łowickie, kodry rodzajowe, gwiozdy ażurowe (z kogutami, pawiami) i geometryczne, pisanki, tasiemki, pocztówki oraz zakładki do książek. Wszystkie wystawy odwiedziło 3500 osób. W warsztatach i zajęciach muzealnych udział wzięło 1181 osób. Niestety, z powodu niewystarczających środków, nie udało się zrealizować i wystawić spektaklu „Papyros” (historia opowiedziana papierem). Głównym środkiem wypowiedzi planowanego komediodramatu miał być papier, wykorzystany w strojach aktorów, lalkach, scenografii, rekwizytach. Muzyka: Agnieszka Bednarek, reżyseria światła: Łukasz Zimnoch, występują: Agnieszka Bednarek, Joanna Jaworska, Żaneta Małkowska.
Równolegle z trwającym festiwalem, z okazji dwusetnej rocznicy urodzin Ludwika Braille’a – twórcy pisma punktowego, zorganizowano w dniach 21.04.2009 do 15.05.2009 przy współpracy z Polskim Związkiem Niewidomych Okręg Łódzki wystawę „Patrzymy Dotykiem”. Wystawa odbiła się szerokim echem wśród zwiedzających ją młodzieży i osób dorosłych. Eksponaty pozwoliły na przybliżenie, szczególnie osobom widzącym, zrozumienia dotykowego świata osób niewidzących. Prezentowane były różnorakie eksponaty, takie jak maszyny do pisania w języku Braille’a, kolorowe książki z drukowanym tekstem dla dzieci i młodzieży skonstruowane w taki sposób by umożliwić niewidomym rodzicom czytanie dla widzących dzieci, materiały dydaktyczne, podręczniki, mapy, globusy, przybory geometryczne, budzik, miarę krawiecką i przedmioty codziennego użytku, szachy z otworami pomagającymi ustawić pionki w odpowiednim miejscu. Duże zaciekawienie wzbudzały kubki ze specjalnymi czujnikami, które sygnalizowały poziom cieczy, tak aby nie przelać wody. Wiele osób uzmysłowiło sobie w jakich obszarach życia codziennego mamy do czynienie z drukiem i jak wiele tekstów ma swój odpowiednik w piśmie dla niewidomych chociażby na opakowaniach leków. Dowiedzieliśmy się też o trudnościach związanych z brakiem dostępu do najświeższych informacji przez osoby nie mogące czytać druku chociażby w codziennej prasie – co z kolei w dobie społeczeństwa informacyjnego pociąga za sobą zjawisko wykluczenia społecznego. Wystawę zwiedziło ponad 600 osób wśród, których dużą grupę stanowiły osoby niewidzące.
Muzeum Papieru i Druku przez cały czas swojej działalności nawiązuje kontakty z innymi placówkami, które zainteresowane są papierem i historią druku i książki. W rezultacie muzeum kilkukrotnie wypożyczało obiekty na wystawy organizowane przez inne placówki. Mamy nadzieję że rok 2010 przyniesie równie wiele ciekawych wydarzeń.
Najważniejsze inicjatywy w 2008 roku:
udział we wszystkich imprezach organizowanychprzez Instytut Ppiernictw ai Poligrafii Politechniki Łódzkiej(Festiwal Nauki i Techniki, Wystawa “Obsesja papieru”, udział w sesji Łódzkie Forum Poligrafii)
organizacja cyklu wykładów na następujące tematy: “Kalendarze” (prowdzenie: arysta – grafik Włodzimierz Rudnicki), “Błędy graficzne na znaczkach pocztowych ( prowadzenie: ekspert filatelistyczny Stanisław Walisz), “Zagadnienia z historii sztuki drukarskiej” (prowadzenie: fundator Ryszard Uljański).
prowadzenie dwudniowych warsztatów dla pracowników Drukarni “Mirex”w Mirotkach Anny Chmielewskiej ( woj. zachodniopomorskie)
przygotowanie wystawy ” Grafika użytkowa lat 30. i 60 XX wieku”, i “Grafika krok po kroku”
przygotowanie penitencjariuszy zakładu Aresztu Śledczego w Łodzi do udziału w Konkursie Rzemiosła Introligatorskiego “Książka bez granic” w Sanoku. ( Jeden z konsultowanych więźniów zajął w konkursie pierwsze miejsce)
konsultacje z zakresu historii drukarstwa podczas realizacji spektaklu Teatru Telewizji Pt. “Wróg ludu”.
Zajęcia informacyjne dla przewodników PTTK w Łodzi na temat profilu działalności Fundacji i Muzeum
Udział i interaktywne pokazy podczas Targów Edukacyjnych Poliechniki Łódzkiej
udział w warszawskim Pikniku Naukowym
Semestralny cykl zajęć dla studentów PŁ i Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi na temat podstaw introligatorstwa
Zorganizowanie praktyki zawodowej dla studentki kulturoznawstwa Uniwersytetu Łódzkiego pani Marceli Wolskiej
Pozyskanie wykwalifikowanego wolontariusza do pracowni konserwacji papieru – pani Elżbiety Dąbrowskiej
Wsparcie rzeczowe Łódzkiej Gali Wolontariatu arkuszami ręcznie czerpanego papieru.
W roku 2008 we wszystkich interaktywnych zajęciach muzealnych uczestniczyło 1387 dziewcząt i chłopców.
Najważniejsze inicjatywy w 2006 roku:
impreza plenerowa zorganizowana przez Stowarzyszenie “Łódka” z okazji Dnia Dziecka w Parku Źródliska
udział w warsztatach na terenie Ośrodka Pomocy Społecznej Ustronie podczas V Ogólnopolskiego Dnia Solidarności Z Osobami Chorymi Na Schizofrenię
udział w warsztatach i pokazie czerpania papieru w ramach Dni Nauki w siedzibie “Gazety Wyborczej” w Łodzi
tematyczne warsztaty instruktażowe jak zorganizować własną pracownie czerpania papieru dla terapeutów ośrodków społecznych
wydanie w formie broszury publikacji z zakresu historii książki
W roku 2006 pracownię odwiedziło i wzięło aktywny udział w zajęciach 239 dziewcząt i chłopców w wieku przedszkolnym, 1313 dziewcząt i chłopców ze szkół podstawowych , 108 dzieci z gimnazjum, 179 dzieci ze szkół ponad gimnazjalnych.
Powstałe przy Instytucie Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej Muzeum Papieru i Druku swoją działalność opiera na eksponowaniu kolekcji maszyn i urządzeń papierniczych, typograficznych i introligatorskich, dokumentujących przeobrażenia, jakimi poddany został proces powstawania książki na przełomie XIX i XX wieku. Pracownia ręcznie czerpanego papieru, rękodzielnicza drukarnia i introligatornia, a także biblioteka i pracownia prowadzone są ze znawstwem przez Ryszarda Uljańskiego i jego małżonkę.
Dzięki przychylności władz Politechniki Łódzkiej i staraniom dyrektor Instytutu Papiernictwa i Poligrafii, profesor Barbary Surmy-Ślusarskiej, nader cenny zbiór eksponatów zostaje udostępniony jeszcze szerszej grupie odbiorcom, a interaktywność muzeum staje się pomocna kształceniu specjalistów papierników i poligrafów, udostępniając tym samym swoje eksponaty szeroko rozumianemu środowisku Uczelni i Miasta.
W okresie od 1 stycznia 2010 r. do 31 grudnia 2010 roku zostały podjęte następujące działania w zakresie działalności statutowej Fundacji:
Zagospodarowanie i otwarcie nowej siedziby Muzeum Papieru i Druku w budynku Skansenu Łódzkiej Architektury Drewnianej Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi pod nazwą „Dom Papiernika”
Prowadzenie wykładów i zajęć warsztatowych dla studentów Instytutu Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej w Pracowni Papieru na terenie Instytutu Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej
Wystawa „Pejzaż łódzki w grafice i malarstwie Pawła Kędzi”
Uczestnictwo w ogólnoeuropejskim przedsięwzięciu – Nocy Muzeów – „Biała Noc w Białej Fabryce” – „Dom Papiernika” odwiedziło 6 tysięcy zwiedzających
Uczestnictwo w międzynarodowym XIV Pikniku Naukowym w Warszawie
Wystawa historycznych planów miasta Łodzi z lat 1900 do 1954
Wystawa „Rzeźba – przemiany” Wioletty Kobus – Bródki
Wystawa „Skarby Arlekina” – kolekcja historycznych plakatów i lalek z Teatru Arlekin w Łodzi
Wystawa fotografii Piotra Krauze pt. Architektura Drewniana Łodzi
Niedzielne „Parkowe czytania” (książek dla dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym)
Weekendowe warsztaty plastyczne
Warsztaty – zawód introligatora
Wakacyjny kurs introligatorski
Warsztaty zdobnictwa i złocenia opraw skórzanych
Uczestnictwo w wystawie „150 lat drukarstwa łódzkiego – początki (1860 – 1918) oraz wykład pt. Historia i działalność Muzeum papieru i Druku w Łodzi”
Udział w „10 Festiwalu Nauki Techniki I Sztuki” w Łodzi
Popularyzacja wiedzy o historycznych technikach wykonywania papieru wśród odwiedzających Muzeum Papieru i Druku ( w okresie od maja do października „Dom Papiernika” nieodpłatnie odwiedziło ponad 5 tysięcy zwiedzających .
Opiekun zbiorów muzealnych dziękuje Dyrekcji i pracownikom ZPW POZKAL za pomoc w uruchomieniu zabytkowej maszyny typu Liberty.
Wydarzenia zorganizowane w muzeum Papieru i Druku w roku 2009.
Rok 2009 był bardzo owocny i pracowity dla działalności Fundacji „Ocalić od zapomnienia” i jej Muzeum Papieru i Druku. Niestety przyniósł również smutną widomość o śmierci członka rady fundacji pana Andrzeja Kempy – przyjaciela o nieocenionej wiedzy, którego darzyliśmy wielkim szacunkiem i którego brak nic nie zastąpi.
Dotychczasowa gościnność w Instytucie Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej na ulicy Wólczańskiej 223 w Łodzi, dzięki przychylności władz uczelni, pozwala z optymizmem patrzyć w przyszłość. Możemy również pozwolić sobie na pewne zmiany organizacyjne i wystawiennicze.
Od 2010 roku Muzeum będzie mogło rozszerzyć swoją ofertę, między innymi podczas spotkań w jednym z budynków skansenu przy Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi na ulicy Piotrkowskiej 282. Fundacja otrzymała wiadomość, że plany wyposażenia domku skansenu zostały pozytywnie zaopiniowane i władze muzeum stopniowo realizują przygotowania do zakończenia prac wykończeniowych. W pomieszczeniach ma znaleźć się historyczna pracownia introligatorska, wyposażona w maszyny i narzędzia pozwalające na profesjonalną pracę, a w szczególności na naukę i pomoc wszystkim zainteresowanym poznaniem tego ginącego rzemiosła. Będzie tam również galeria, pracownia graficzna oraz czerpalnia papieru.
Opiekujący się zbiorami, z nieustannym uporem inicjowali w 2009 roku kolejne działania muzeum. Oprócz prowadzenia cyklicznych warsztatów dla dzieci i młodzieży, przybliżających wiedzę o papierze, druku i książce, ustawicznie gromadzili kolejne XIX-wieczne maszyny drukarskie i urządzenia introligatorskie. Wraz z nieliczną grupą odnawiali i usprawniali je do stanu używalności, poznając ich historię i duszę. Pomagali również osobom zainteresowanym stworzeniem profesjonalnej oprawy na wysokim poziomie artystycznym.
Swój czas i wysiłek koncentrowali na poszerzaniu wiedzy w zakresie historii druku i piśmiennictwa wśród odwiedzających pracownie słuchaczy i czytelników. Znaleźli się również tacy miłośnicy książek, którzy zwracali się o możliwość skorzystania ze źródeł ciężko dostępnych lub wręcz niedostępnych w innych bibliotekach. Należy nadmienić, że obszerny, specjalistyczny zbiór woluminów, związanych z szeroko pojętą bibliologią, jest nieodpłatnie dostępny dla ogółu i znajduje się w bibliotece Fundacji udostępniany na miejscu przez opiekuna Muzeum.
Muzeum od początku prowadzone było jako instytucja otwarta i interaktywna, nastawiona na kontakt z różnorodnym odbiorcą: studentem, naukowcem, ale i przedsiębiorcą prywatnym. Stąd pomysł, aby zorganizować ponad lokalną imprezę promującą papier jako medium użytkowe i artystyczne, uświadamiającą, jak wielki wpływ na nasze życie i podejmowanie przez nas wielu decyzji ma papier i druk. W rezultacie przy współudziale Instytutu Papiernictwa Poligrafii Politechniki Łódzkiej oraz przychylnych osób udało się przygotować i zrealizować wydarzenia pierwszego Festiwalu Papieru i Druku.
Imprezy festiwalowe miały miejsce w Galerii Muzeum Papieru i Druku na terenie Instytutu Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej oraz dzięki uprzejmości pani dyrektor mgr Alicji Mularczyk w Miejskiej Bibliotece Publicznej Łódź – Górna im. Wł. S. Reymonta na ulicy Paderewskiego 11a w Łodzi, w okresie od marca do końca maja 2009 roku.
Festiwal obejmował wystawy, warsztaty i wykłady. Do udziału zaproszeni zostali specjaliści oraz artyści, dla których papier jest znaczącym środkiem wypowiedzi i kreacji. Na wszystkie wystawy wstęp był wolny.
Festiwalowe wydarzenia rozpoczęły się 7 marca wernisażem absolwentki łódzkiej Akademii Sztuk Pięknych im. W. Strzemińskiego – Anny Marii Jurewicz. Młoda artystka otrzymała dyplom z malarstwa (z wyróżnieniem) w 2007 roku w Pracowni Malarstwa prof. M. Dawidziuka; aneks w Pracowni Technik Drzeworytniczych prof. A. M. Bartczaka oraz w Pracowni Papieru prof. E. Latkowskiej – Żychskiej. Brała udział w licznych wystawach zbiorowych i indywidualnych. Stypendystka Programu „Najzdolniejsza Młodzież 2006 – 2007 – nagroda przyznana przez Stowarzyszenie Dobroczynne „Lokalny Fundusz Roku 2000”. Otrzymała nagrodę Galerii AMCOR RENTSCH w XXIV Konkursie im. W. Strzemińskiego dla studentów ASP w Łodzi. Malarka zaprezentowała swoje prace zatytułowane „Synagoga – grafiki – drzeworyty barwne”.
Dwa tygodnie później, 21 marca, obył się wernisaż wystawy Marzeny Łukaszuk „Przestrzeń myśli, języka… – grafiki, malarstwo, collage na herbacianej bibule i papierze ręcznie czerpanym.” Artystka ukończyła Akademię Sztuk Pięknych im. Wł. Strzemińskiego w Łodzi na Wydziale Grafiki i Malarstwa. Dyplom otrzymała w 2005 roku w Pracowni Technik Drzeworytniczych prof. Andrzeja M. Bartczaka, Pracowni Malarstwa prof. Mariana Kępińskiego i Pracowni Papieru prof. Ewy Latkowskiej – Żychskiej. Obecnie jest asystentką w Pracowni Rysunku prof. Zdzisław Olejniczaka. Zajmuje się rysunkiem, malarstwem, papierem czerpanym i grafiką (techniki wypukłodruku, litografią) oraz ilustracją. Ma w swoim dorobku 7 wystaw indywidualnych oraz wiele zbiorowych; brała udział w wielu konkursach z dziedziny grafiki i malarstwa w kraju i za granicą. Członek IBBY od roku 2006. Stypendystka Fundacji im. Tadeusza Kulisiewicza na rok 2006/2007.Otrzymała nagrody na VII Biennale Małych Form Malarskich, Toruń 2007, II nagroda; „Sacrum w sztuce” – V Konfrontacje Artystyczne,2005, III nagroda; czterokrotna uczestniczka Salonu Ilustratorów – Wystawy Polskich Ilustratorów (Centrum Kultury Zamek, Poznań 2003, 2005 2007, 2009).
O swoich pracach mówi: „ Moje rysunki, papiery czerpane, kolaże, grafiki to nic innego jak graficzny i malarski zapis całego bogactwa i przestrzeni wnętrza człowieka. Próba wyrażenia jednego z subtelniejszych procesów intelektualnych: myślenia abstrakcyjnego, konstruktywnego, duchowego, prostego, pięknego, logicznego, banalnego, twórczego, myślenia nie tylko za pomocą języka, ale również za pomocą obrazów; myślenia, które jest bliskie poezji”.
Wystawa była podzielona na dwie części:
Cz. 1: galeria Instytutu Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej:
- papiery ręcznie czerpane metodą japońską + kolaż +linoryt, rysunek tuszem.
- rysunki tuszem (tryptyk)
Cz. 2: galeria Muzeum Papieru i Druku
- grafiki – miniatury = druk wypukły na bibule herbacianej
- papiery ręcznie czerpane metodą wschodnią + kolaż +linoryt + rysunek tuszem
- rysunki tuszem na tekturze ( szkice z podróży)
- malarstwo atramentem na bibułach herbacianych + kolaż
W kwietniu mogliśmy zaprezentować misterne prace, których autorem jest pani Katia Zubakhina- Polk mieszkająca we Wrocławiu. Oprawy i książki wykonane ręką artystki urzekły zwiedzających precyzją i warsztatową doskonałością, niemalże niespotykaną dokładnością i fachowością techniki introligatorskiej. Były to książki zrobione dla dzieci i dorosłych, takie jak książka – domek „Życie krasnoludków wg Kati Zubakhiny”, książki „Wrocławskie Guziki”, album ślubny z papieru czerpanego w pudełku z futerkiem, album na zdjęcia w oprawie z jasnej skóry, teczka – segregator „Tygrys”, katalog zabawek, teczka „Lew”, oraz pozycje z tłoczeniami – zaskakujące laika swym pięknem i pomysłowością, a profesjonalistę również niezwykłą dokładnością. Wernisaż tej wystawy miał miejsce 4 kwietnia. Tytuł – „Książka artystyczna”, – Katia Zubakhina-Polk
Od soboty, 18 kwietnia, można było oglądać kolejną wystawę. Zaprezentowano tu prace poświęcone sztuce papieru czerpanego autorstwa Agnieszki Andruszkiewicz i Svietłany Khadzhynovej. Obie panie są pracownikami Instytutu Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej, a połączyła je pasja tworzenia w papierze czerpanym. Swoje dokonania prezentowały już wcześniej na kilku wystawach, m. in. w Łódzkim Domu Kultury. Ich abstrakcyjne prace inspirowane są naturą, formami organicznymi. Wykonane z bielonej, nie bielonej i barwionej masy celulozowej oraz nie bielonej masy eukaliptusowej z dodatkiem drobnych elementów roślinnych, ale także fragmentów kliszy poligraficznej. Warto zwrócić uwagę na bogatą, wielowarstwową strukturę papieru, która nadaje mu niezwykły, niepowtarzalny charakter. Świetnym pomysłem było umieszczenie niektórych prac na szybie okiennej, co pozwoliło przejrzyście wyeksponować ich złożoną wewnętrzna strukturę. Najlepszą ilustracją dla wystawy będzie wypowiedź pani Agnieszki Andruszkiewicz: „Dziś papier, zwłaszcza czerpany, przeżywa swój renesans – to wszystko dzieje się dzięki artystom, którzy pokochali tę materię, która stała się ich medium, przewodnikiem w twórczości. Być może dlatego, że we współczesnym, plastikowym świecie brakuje nam ciepła natury i spontaniczności. Również ze względów ekologicznych artyści wybierają to tworzywo. Nie dziwię się im, gdyż papier ujmuje swoim pięknem i naturalnością i chociaż przyodziewa przeróżne oblicza, to zawsze pozostaje tym samym zwitkiem milionów włókien. W swojej formie są one tak elastyczne i cierpliwe, że bez sprzeciwu podporządkowują się nowym zamierzonym celom. Włókna powodują nieograniczoną możliwość ich kreacji, bez żadnych przeszkód możemy kształtować je, nadając im różnorodne formy. Ja zawsze korzystałam z papieru, ale traktowałam go jako podkład do grafik, pasteli, akwarel. Teraz papier w mojej twórczości wychodzi na plan pierwszy i staje się tworzywem nadrzędnym, zwłaszcza wykonany własnoręcznie przeze mnie. Aby wytworzyć “papier artystyczny” muszę poświęcić temu procesowi wiele pracy i czasu. Najczęściej samodzielnie roztwarzam trawy lub inne rośliny włókniste, aby następnie własnoręcznie uformować je na sicie. To wyczerpująca praca, jednak dzieło jakie później powstaje z tych wszystkich działań, posiada duszę i emituje energię sprawiając, że odbiorca przebywający w pobliżu odczuwa ją”.”
Dużą publiczność przyciągnęła kolejna niezwykła wystawa. Były to „Lalki z papieru” – Mirosławy Truchty-Nowickiej – wernisaż miał miejsce 4 maja 2009. Artystka dyplom uzyskała w 1993 w Instytucie Plastyki WSP w Częstochowie (obecnie AJD) na wydziale Projektowania Plastycznego u prof. Jerzego F. Sztuki i prof. Wernera Lubosa. Po studiach zajmowała się malarstwem, opracowaniem plastycznym książek w tym ilustracją. Zetknięcie się z przestrzenią i bogactwem świata teatru – w Teatrze Lalki i Aktora „Pinokio” w Łodzi zaowocowało zmianami w twórczości plastycznej. Do nieograniczonej inspiracji, jaką daje świat książki i przyrody, dołączyły doświadczenia warsztatowe zdobyte w teatrze i tak powstały serie lalek „Moliki książkowe”, szereg postaci baśniowych, fantazyjnych i historycznych. Obecnie oprócz pojedynczych prac, tworzy tematyczne ekspozycje, łącząc swoje pasje i zainteresowania. Mieszka i pracuje w gminie Poczesna (Częstochowa). Swoje prace wykonuje wykorzystując surowce naturalne. Powstają postaci o różnej skali: od kilkucentymetrowego Tomcia Palucha, poprzez figury wzrostu przeciętnego człowieka do dużych rozmiarów smoków i dinozaurów. Najważniejszym tworzywem jest papier w różnej swej postaci – tzw. szary, pakowy pozwala na uzyskanie efektu surowości lalki przy jednoczesnym zachowaniu jej subtelności; barwny papier dekoracyjny, niekiedy preparowany na potrzeby konkretnej lalki; czy też wyodrębnione z włókna papieru ryżowego. Ta bardzo bajkowa – magiczna materia rzeźbiarska, o charakterze pełnym sprzeczności pozwala poruszać się po obrzeżach różnych technik, form, tematów, fascynacji i ma tę cudowną właściwość – dzieląc ją tutaj z przedmiotem – lalką – przenoszenia nas do zaczarowanej krainy jaką bez najmniejszych trudności odnajdujemy w sobie. Jak mówi autorka: „papier to baśniowe tworzywo, które może być ulotne, subtelne, jednocześnie szorstkie i surowe; jest materią delikatną, kruchą, zawsze gotową do zmiany; przy tym jest cierpliwy, choć wymagający – warto się nad nim pochylić, przyjąć jego warunki, aby wykorzystać to, co nam oferuje z bogatej gamy swych możliwości. Wśród eksponatów można zwykle odnaleźć lalki całkowicie wykonane z papieru jak i papierowe konstrukcją drewna czy drutu. A dodatkowe elementy naturalne: rośliny, tkaniny, sznurki… wspomagają postać, wzbogacając jej wyraz i siłę oddziaływania. Ów naturalny materiał powoduje specyficzne ożywienie postaci, sprawia, iż stają się nam bliskie, bardzo ciepłe, a jednocześnie nadaje im charakter ulotności, przemijania, ciągłe zmiany – powstałe z „natury” stają się jej częścią i podlegają jej prawom. Każda z lalek otrzymuje swoje imię, dzięki czemu wyraziście odnosi się do emocji, czy tradycyjnych symboli kulturowych, czy też staje się pomostem między kulturą, a współczesną świadomością. Z imieniem, „naturalną naturą” i bliskością z dużą siłą odwołują się do świata naszych odczuć, tęsknot, myśli, ukrytych pragnień – całej naszej wrażliwości. Jedne skłaniają do refleksji, inne są po prostu marzeniem, a bywa, że drogą do odnalezienia w sobie dziecka”.
Podczas wystawy eksponowanej w ramach Festiwalu Papieru i Druku mogliśmy oglądać przepiękną i delikatną część kolekcji postaci autorstwa pani Mirosławy Truchty Nowickiej. Wszechstronne wykorzystanie papieru w twórczej aktywności oraz motto artystki – “NATURAlnie NATURA” – doskonale pokryło się z ideą festiwalu. Prezentowane na wystawie lalki były podzielone na cztery grupy tematyczne: MOLIKI KSIĄŻKOWE, INSPIROWANE MITOLOGIĄ JAPOŃSKĄ, BAJKOWE oraz NIEKONIECZNIE BAŚNIOWE. Biblioteka Łódź-Górna, w której gościły rzeźby, przyjęła licznych zwiedzających, w tym także zorganizowane grupy szkolne. Znalazły się tam między innymi Moliki książkowe: Mgiełka – Molinka, która wydaje się być; Strzępek – elegant z przykurzoną galanterią; Zombi – k – wymyślony przez Ignasia Jasia; Awiator – ziuuuu! – maleńki mól bez skrzydeł z wielkim impetem do latania, Amól – ooo…koncertowy, brat Bemola, Nocnik – w księżycowym pyle – nie jest ćmą, ale budzi się tylko na nocne przekąski oraz wiele innych. Przedstawiciele Polskiego Centrum Origami Oddział w Łodzi zgodzili się udostępnić kolekcję prac misternego warsztatu i pomysłowych kształtów. Zaowocowało to wystawą i warsztatem: „Orgiami „Cztery pory roku” – prace swoje i młodych adeptów sztuki orgiami – uczniów różnych typów szkół, zaprezentowały Agnieszka Gołembiewska, Magdalena Górska, Joanna Grzanka, Ewa Frączyk, Grażyna Karasińska-Kraszkiewicz, Mariola Warszewska, Halina Wawruszczak. Pokazy odbyły się pod koniec Festiwalu Papieru i Druku w maju. I część wystawy stanowiły obiekty przestrzenne wykonane według tradycyjnych zasad orgiami. II część: kartki okolicznościowe wykonane techniką teabags holding (herbacianego orgiami). III część: kolekcja kimon – również na kartkach okolicznościowych – z wykorzystaniem oryginalnych japońskich papierów Washi. Zaprezentowane prace wykonali: Ewa Frączyk, Agnieszka Gołembiewska, Łukasz Gorzeń, Magdalena Górska, Joanna Grzanka, Grażyna Karasińska – Kraszkiewicz, Mariola Warszewska, Halina Wawruszczak oraz dzieci z następujących placówek oświatowych: Przedszkola Miejskie nr 149 i 206 w Łodzi, Szkoła Podstawowa nr 5 w Łodzi, Szkoła Podstawowa nr 2 w Zelowie, Gimnazjum Publiczne nr 13 w Łodzi. Wystawę przygotowało Polskie Centrum Origami Oddział w Łodzi. Odwiedziło ją 200 osób. Trzeba jeszcze nadmienić, że możliwość uczestnictwa w tych pomysłowych warsztatach pozwoliła, szczególnie młodym uczestnikom, zapoznać się z magią i jednocześnie prostotą kreowania papierowych zwierząt, kwiatów i innych wymyślnych kształtów. Nie mówiąc już o origami modułowym, którego precyzja i możliwości wyrazu zaskakują i nie pozwalają przejść obojętnie obok.
Kolejnym wydarzeniem była wystawa zatytułowana: „Wycinanka łowicka”. Wernisaż miał miejsce 1 czerwca 2009 roku w Muzeum Papieru i Druku. Autorka prac – pani Stefania Borkowska zaprezentowała własnoręcznie wykonane wycinanki łowickie. Nauczyła się tej wspaniałej sztuki ludowej podpatrując wycinankarki. Wzory wycinanek wymyśla sama. Od 1972 roku tworzy łowickie kodry rodzajowe, gwiozdy ażurowe i geometryczne, pisanki, tasiemki. Prace pani Stefanii charakteryzują się dużą precyzją i misternością. Jej wycinanki są znane w wielu krajach Europy, jak Francja, Austria, Anglia, Dania, Niemcy i inne, a także za oceanem W USA, Kanadzie i Australii. Autorka zajęła I miejsce w Konkursie „Wycinanka Łowicka -Pamiątka z Polski”, praca – wycinanka łowicka, znajduje sie w Orlando, w USA.W 2001 roku – I nagroda w Konkursie “Ludowa Plastyka Obrzędowa Okresu Wielkanocnego” oraz w konkursie “Rękodzieło Regionu Łowickiego” – II nagroda w kategorii Wydmuszki i III nagroda w kategorii Wycinanki. W 2000 roku – konkurs “Wycinanka Ludowa” w Lublinie – III nagroda, konkurs “Ginące Zawody” w Żyrardowie – II nagroda; w latach 1972 – 1995 staż pracy w Spółdzielni Rękodzieła Ludowego i Artystycznego “Sztuka Łowicka”. Otrzymała również liczne – dyplomy i wyróżnienia w innych konkursach. Brała udział w licznych targach, pokazach, kiermaszach w Łowiczu, Częstochowie, Lublinie i innych. Podczas wystawy przedstawiono wycinanki łowickie, kodry rodzajowe, gwiozdy ażurowe (z kogutami, pawiami) i geometryczne, pisanki, tasiemki, pocztówki oraz zakładki do książek. Wszystkie wystawy odwiedziło 3500 osób. W warsztatach i zajęciach muzealnych udział wzięło 1181 osób. Niestety, z powodu niewystarczających środków, nie udało się zrealizować i wystawić spektaklu „Papyros” (historia opowiedziana papierem). Głównym środkiem wypowiedzi planowanego komediodramatu miał być papier, wykorzystany w strojach aktorów, lalkach, scenografii, rekwizytach. Muzyka: Agnieszka Bednarek, reżyseria światła: Łukasz Zimnoch, występują: Agnieszka Bednarek, Joanna Jaworska, Żaneta Małkowska.
Równolegle z trwającym festiwalem, z okazji dwusetnej rocznicy urodzin Ludwika Braille’a – twórcy pisma punktowego, zorganizowano w dniach 21.04.2009 do 15.05.2009 przy współpracy z Polskim Związkiem Niewidomych Okręg Łódzki wystawę „Patrzymy Dotykiem”. Wystawa odbiła się szerokim echem wśród zwiedzających ją młodzieży i osób dorosłych. Eksponaty pozwoliły na przybliżenie, szczególnie osobom widzącym, zrozumienia dotykowego świata osób niewidzących. Prezentowane były różnorakie eksponaty, takie jak maszyny do pisania w języku Braille’a, kolorowe książki z drukowanym tekstem dla dzieci i młodzieży skonstruowane w taki sposób by umożliwić niewidomym rodzicom czytanie dla widzących dzieci, materiały dydaktyczne, podręczniki, mapy, globusy, przybory geometryczne, budzik, miarę krawiecką i przedmioty codziennego użytku, szachy z otworami pomagającymi ustawić pionki w odpowiednim miejscu. Duże zaciekawienie wzbudzały kubki ze specjalnymi czujnikami, które sygnalizowały poziom cieczy, tak aby nie przelać wody. Wiele osób uzmysłowiło sobie w jakich obszarach życia codziennego mamy do czynienie z drukiem i jak wiele tekstów ma swój odpowiednik w piśmie dla niewidomych chociażby na opakowaniach leków. Dowiedzieliśmy się też o trudnościach związanych z brakiem dostępu do najświeższych informacji przez osoby nie mogące czytać druku chociażby w codziennej prasie – co z kolei w dobie społeczeństwa informacyjnego pociąga za sobą zjawisko wykluczenia społecznego. Wystawę zwiedziło ponad 600 osób wśród, których dużą grupę stanowiły osoby niewidzące.
Muzeum Papieru i Druku przez cały czas swojej działalności nawiązuje kontakty z innymi placówkami, które zainteresowane są papierem i historią druku i książki. W rezultacie muzeum kilkukrotnie wypożyczało obiekty na wystawy organizowane przez inne placówki. Mamy nadzieję że rok 2010 przyniesie równie wiele ciekawych wydarzeń.
Najważniejsze inicjatywy w 2008 roku:
udział we wszystkich imprezach organizowanychprzez Instytut Ppiernictw ai Poligrafii Politechniki Łódzkiej(Festiwal Nauki i Techniki, Wystawa “Obsesja papieru”, udział w sesji Łódzkie Forum Poligrafii)
organizacja cyklu wykładów na następujące tematy: “Kalendarze” (prowdzenie: arysta – grafik Włodzimierz Rudnicki), “Błędy graficzne na znaczkach pocztowych ( prowadzenie: ekspert filatelistyczny Stanisław Walisz), “Zagadnienia z historii sztuki drukarskiej” (prowadzenie: fundator Ryszard Uljański).
prowadzenie dwudniowych warsztatów dla pracowników Drukarni “Mirex”w Mirotkach Anny Chmielewskiej ( woj. zachodniopomorskie)
przygotowanie wystawy ” Grafika użytkowa lat 30. i 60 XX wieku”, i “Grafika krok po kroku”
przygotowanie penitencjariuszy zakładu Aresztu Śledczego w Łodzi do udziału w Konkursie Rzemiosła Introligatorskiego “Książka bez granic” w Sanoku. ( Jeden z konsultowanych więźniów zajął w konkursie pierwsze miejsce)
konsultacje z zakresu historii drukarstwa podczas realizacji spektaklu Teatru Telewizji Pt. “Wróg ludu”.
Zajęcia informacyjne dla przewodników PTTK w Łodzi na temat profilu działalności Fundacji i Muzeum
Udział i interaktywne pokazy podczas Targów Edukacyjnych Poliechniki Łódzkiej
udział w warszawskim Pikniku Naukowym
Semestralny cykl zajęć dla studentów PŁ i Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi na temat podstaw introligatorstwa
Zorganizowanie praktyki zawodowej dla studentki kulturoznawstwa Uniwersytetu Łódzkiego pani Marceli Wolskiej
Pozyskanie wykwalifikowanego wolontariusza do pracowni konserwacji papieru – pani Elżbiety Dąbrowskiej
Wsparcie rzeczowe Łódzkiej Gali Wolontariatu arkuszami ręcznie czerpanego papieru.
W roku 2008 we wszystkich interaktywnych zajęciach muzealnych uczestniczyło 1387 dziewcząt i chłopców.
Najważniejsze inicjatywy w 2006 roku:
impreza plenerowa zorganizowana przez Stowarzyszenie “Łódka” z okazji Dnia Dziecka w Parku Źródliska
udział w warsztatach na terenie Ośrodka Pomocy Społecznej Ustronie podczas V Ogólnopolskiego Dnia Solidarności Z Osobami Chorymi Na Schizofrenię
udział w warsztatach i pokazie czerpania papieru w ramach Dni Nauki w siedzibie “Gazety Wyborczej” w Łodzi
tematyczne warsztaty instruktażowe jak zorganizować własną pracownie czerpania papieru dla terapeutów ośrodków społecznych
wydanie w formie broszury publikacji z zakresu historii książki
W roku 2006 pracownię odwiedziło i wzięło aktywny udział w zajęciach 239 dziewcząt i chłopców w wieku przedszkolnym, 1313 dziewcząt i chłopców ze szkół podstawowych , 108 dzieci z gimnazjum, 179 dzieci ze szkół ponad gimnazjalnych.
Powstałe przy Instytucie Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej Muzeum Papieru i Druku swoją działalność opiera na eksponowaniu kolekcji maszyn i urządzeń papierniczych, typograficznych i introligatorskich, dokumentujących przeobrażenia, jakimi poddany został proces powstawania książki na przełomie XIX i XX wieku. Pracownia ręcznie czerpanego papieru, rękodzielnicza drukarnia i introligatornia, a także biblioteka i pracownia prowadzone są ze znawstwem przez Ryszarda Uljańskiego i jego małżonkę.
Dzięki przychylności władz Politechniki Łódzkiej i staraniom dyrektor Instytutu Papiernictwa i Poligrafii, profesor Barbary Surmy-Ślusarskiej, nader cenny zbiór eksponatów zostaje udostępniony jeszcze szerszej grupie odbiorcom, a interaktywność muzeum staje się pomocna kształceniu specjalistów papierników i poligrafów, udostępniając tym samym swoje eksponaty szeroko rozumianemu środowisku Uczelni i Miasta.
W okresie od 1 stycznia 2010 r. do 31 grudnia 2010 roku zostały podjęte następujące działania w zakresie działalności statutowej Fundacji:
Zagospodarowanie i otwarcie nowej siedziby Muzeum Papieru i Druku w budynku Skansenu Łódzkiej Architektury Drewnianej Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi pod nazwą „Dom Papiernika”
Prowadzenie wykładów i zajęć warsztatowych dla studentów Instytutu Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej w Pracowni Papieru na terenie Instytutu Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej
Wystawa „Pejzaż łódzki w grafice i malarstwie Pawła Kędzi”
Uczestnictwo w ogólnoeuropejskim przedsięwzięciu – Nocy Muzeów – „Biała Noc w Białej Fabryce” – „Dom Papiernika” odwiedziło 6 tysięcy zwiedzających
Uczestnictwo w międzynarodowym XIV Pikniku Naukowym w Warszawie
Wystawa historycznych planów miasta Łodzi z lat 1900 do 1954
Wystawa „Rzeźba – przemiany” Wioletty Kobus – Bródki
Wystawa „Skarby Arlekina” – kolekcja historycznych plakatów i lalek z Teatru Arlekin w Łodzi
Wystawa fotografii Piotra Krauze pt. Architektura Drewniana Łodzi
Niedzielne „Parkowe czytania” (książek dla dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym)
Weekendowe warsztaty plastyczne
Warsztaty – zawód introligatora
Wakacyjny kurs introligatorski
Warsztaty zdobnictwa i złocenia opraw skórzanych
Uczestnictwo w wystawie „150 lat drukarstwa łódzkiego – początki (1860 – 1918) oraz wykład pt. Historia i działalność Muzeum papieru i Druku w Łodzi”
Udział w „10 Festiwalu Nauki Techniki I Sztuki” w Łodzi
Popularyzacja wiedzy o historycznych technikach wykonywania papieru wśród odwiedzających Muzeum Papieru i Druku ( w okresie od maja do października „Dom Papiernika” nieodpłatnie odwiedziło ponad 5 tysięcy zwiedzających .
Opiekun zbiorów muzealnych dziękuje Dyrekcji i pracownikom ZPW POZKAL za pomoc w uruchomieniu zabytkowej maszyny typu Liberty.
Wydarzenia zorganizowane w muzeum Papieru i Druku w roku 2009.
Rok 2009 był bardzo owocny i pracowity dla działalności Fundacji „Ocalić od zapomnienia” i jej Muzeum Papieru i Druku. Niestety przyniósł również smutną widomość o śmierci członka rady fundacji pana Andrzeja Kempy – przyjaciela o nieocenionej wiedzy, którego darzyliśmy wielkim szacunkiem i którego brak nic nie zastąpi.
Dotychczasowa gościnność w Instytucie Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej na ulicy Wólczańskiej 223 w Łodzi, dzięki przychylności władz uczelni, pozwala z optymizmem patrzyć w przyszłość. Możemy również pozwolić sobie na pewne zmiany organizacyjne i wystawiennicze.
Od 2010 roku Muzeum będzie mogło rozszerzyć swoją ofertę, między innymi podczas spotkań w jednym z budynków skansenu przy Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi na ulicy Piotrkowskiej 282. Fundacja otrzymała wiadomość, że plany wyposażenia domku skansenu zostały pozytywnie zaopiniowane i władze muzeum stopniowo realizują przygotowania do zakończenia prac wykończeniowych. W pomieszczeniach ma znaleźć się historyczna pracownia introligatorska, wyposażona w maszyny i narzędzia pozwalające na profesjonalną pracę, a w szczególności na naukę i pomoc wszystkim zainteresowanym poznaniem tego ginącego rzemiosła. Będzie tam również galeria, pracownia graficzna oraz czerpalnia papieru.
Opiekujący się zbiorami, z nieustannym uporem inicjowali w 2009 roku kolejne działania muzeum. Oprócz prowadzenia cyklicznych warsztatów dla dzieci i młodzieży, przybliżających wiedzę o papierze, druku i książce, ustawicznie gromadzili kolejne XIX-wieczne maszyny drukarskie i urządzenia introligatorskie. Wraz z nieliczną grupą odnawiali i usprawniali je do stanu używalności, poznając ich historię i duszę. Pomagali również osobom zainteresowanym stworzeniem profesjonalnej oprawy na wysokim poziomie artystycznym.
Swój czas i wysiłek koncentrowali na poszerzaniu wiedzy w zakresie historii druku i piśmiennictwa wśród odwiedzających pracownie słuchaczy i czytelników. Znaleźli się również tacy miłośnicy książek, którzy zwracali się o możliwość skorzystania ze źródeł ciężko dostępnych lub wręcz niedostępnych w innych bibliotekach. Należy nadmienić, że obszerny, specjalistyczny zbiór woluminów, związanych z szeroko pojętą bibliologią, jest nieodpłatnie dostępny dla ogółu i znajduje się w bibliotece Fundacji udostępniany na miejscu przez opiekuna Muzeum.
Muzeum od początku prowadzone było jako instytucja otwarta i interaktywna, nastawiona na kontakt z różnorodnym odbiorcą: studentem, naukowcem, ale i przedsiębiorcą prywatnym. Stąd pomysł, aby zorganizować ponad lokalną imprezę promującą papier jako medium użytkowe i artystyczne, uświadamiającą, jak wielki wpływ na nasze życie i podejmowanie przez nas wielu decyzji ma papier i druk. W rezultacie przy współudziale Instytutu Papiernictwa Poligrafii Politechniki Łódzkiej oraz przychylnych osób udało się przygotować i zrealizować wydarzenia pierwszego Festiwalu Papieru i Druku.
Imprezy festiwalowe miały miejsce w Galerii Muzeum Papieru i Druku na terenie Instytutu Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej oraz dzięki uprzejmości pani dyrektor mgr Alicji Mularczyk w Miejskiej Bibliotece Publicznej Łódź – Górna im. Wł. S. Reymonta na ulicy Paderewskiego 11a w Łodzi, w okresie od marca do końca maja 2009 roku.
Festiwal obejmował wystawy, warsztaty i wykłady. Do udziału zaproszeni zostali specjaliści oraz artyści, dla których papier jest znaczącym środkiem wypowiedzi i kreacji. Na wszystkie wystawy wstęp był wolny.
Festiwalowe wydarzenia rozpoczęły się 7 marca wernisażem absolwentki łódzkiej Akademii Sztuk Pięknych im. W. Strzemińskiego – Anny Marii Jurewicz. Młoda artystka otrzymała dyplom z malarstwa (z wyróżnieniem) w 2007 roku w Pracowni Malarstwa prof. M. Dawidziuka; aneks w Pracowni Technik Drzeworytniczych prof. A. M. Bartczaka oraz w Pracowni Papieru prof. E. Latkowskiej – Żychskiej. Brała udział w licznych wystawach zbiorowych i indywidualnych. Stypendystka Programu „Najzdolniejsza Młodzież 2006 – 2007 – nagroda przyznana przez Stowarzyszenie Dobroczynne „Lokalny Fundusz Roku 2000”. Otrzymała nagrodę Galerii AMCOR RENTSCH w XXIV Konkursie im. W. Strzemińskiego dla studentów ASP w Łodzi. Malarka zaprezentowała swoje prace zatytułowane „Synagoga – grafiki – drzeworyty barwne”.
Dwa tygodnie później, 21 marca, obył się wernisaż wystawy Marzeny Łukaszuk „Przestrzeń myśli, języka… – grafiki, malarstwo, collage na herbacianej bibule i papierze ręcznie czerpanym.” Artystka ukończyła Akademię Sztuk Pięknych im. Wł. Strzemińskiego w Łodzi na Wydziale Grafiki i Malarstwa. Dyplom otrzymała w 2005 roku w Pracowni Technik Drzeworytniczych prof. Andrzeja M. Bartczaka, Pracowni Malarstwa prof. Mariana Kępińskiego i Pracowni Papieru prof. Ewy Latkowskiej – Żychskiej. Obecnie jest asystentką w Pracowni Rysunku prof. Zdzisław Olejniczaka. Zajmuje się rysunkiem, malarstwem, papierem czerpanym i grafiką (techniki wypukłodruku, litografią) oraz ilustracją. Ma w swoim dorobku 7 wystaw indywidualnych oraz wiele zbiorowych; brała udział w wielu konkursach z dziedziny grafiki i malarstwa w kraju i za granicą. Członek IBBY od roku 2006. Stypendystka Fundacji im. Tadeusza Kulisiewicza na rok 2006/2007.Otrzymała nagrody na VII Biennale Małych Form Malarskich, Toruń 2007, II nagroda; „Sacrum w sztuce” – V Konfrontacje Artystyczne,2005, III nagroda; czterokrotna uczestniczka Salonu Ilustratorów – Wystawy Polskich Ilustratorów (Centrum Kultury Zamek, Poznań 2003, 2005 2007, 2009).
O swoich pracach mówi: „ Moje rysunki, papiery czerpane, kolaże, grafiki to nic innego jak graficzny i malarski zapis całego bogactwa i przestrzeni wnętrza człowieka. Próba wyrażenia jednego z subtelniejszych procesów intelektualnych: myślenia abstrakcyjnego, konstruktywnego, duchowego, prostego, pięknego, logicznego, banalnego, twórczego, myślenia nie tylko za pomocą języka, ale również za pomocą obrazów; myślenia, które jest bliskie poezji”.
Wystawa była podzielona na dwie części:
Cz. 1: galeria Instytutu Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej:
- papiery ręcznie czerpane metodą japońską + kolaż +linoryt, rysunek tuszem.
- rysunki tuszem (tryptyk)
Cz. 2: galeria Muzeum Papieru i Druku
- grafiki – miniatury = druk wypukły na bibule herbacianej
- papiery ręcznie czerpane metodą wschodnią + kolaż +linoryt + rysunek tuszem
- rysunki tuszem na tekturze ( szkice z podróży)
- malarstwo atramentem na bibułach herbacianych + kolaż
W kwietniu mogliśmy zaprezentować misterne prace, których autorem jest pani Katia Zubakhina- Polk mieszkająca we Wrocławiu. Oprawy i książki wykonane ręką artystki urzekły zwiedzających precyzją i warsztatową doskonałością, niemalże niespotykaną dokładnością i fachowością techniki introligatorskiej. Były to książki zrobione dla dzieci i dorosłych, takie jak książka – domek „Życie krasnoludków wg Kati Zubakhiny”, książki „Wrocławskie Guziki”, album ślubny z papieru czerpanego w pudełku z futerkiem, album na zdjęcia w oprawie z jasnej skóry, teczka – segregator „Tygrys”, katalog zabawek, teczka „Lew”, oraz pozycje z tłoczeniami – zaskakujące laika swym pięknem i pomysłowością, a profesjonalistę również niezwykłą dokładnością. Wernisaż tej wystawy miał miejsce 4 kwietnia. Tytuł – „Książka artystyczna”, – Katia Zubakhina-Polk
Od soboty, 18 kwietnia, można było oglądać kolejną wystawę. Zaprezentowano tu prace poświęcone sztuce papieru czerpanego autorstwa Agnieszki Andruszkiewicz i Svietłany Khadzhynovej. Obie panie są pracownikami Instytutu Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej, a połączyła je pasja tworzenia w papierze czerpanym. Swoje dokonania prezentowały już wcześniej na kilku wystawach, m. in. w Łódzkim Domu Kultury. Ich abstrakcyjne prace inspirowane są naturą, formami organicznymi. Wykonane z bielonej, nie bielonej i barwionej masy celulozowej oraz nie bielonej masy eukaliptusowej z dodatkiem drobnych elementów roślinnych, ale także fragmentów kliszy poligraficznej. Warto zwrócić uwagę na bogatą, wielowarstwową strukturę papieru, która nadaje mu niezwykły, niepowtarzalny charakter. Świetnym pomysłem było umieszczenie niektórych prac na szybie okiennej, co pozwoliło przejrzyście wyeksponować ich złożoną wewnętrzna strukturę. Najlepszą ilustracją dla wystawy będzie wypowiedź pani Agnieszki Andruszkiewicz: „Dziś papier, zwłaszcza czerpany, przeżywa swój renesans – to wszystko dzieje się dzięki artystom, którzy pokochali tę materię, która stała się ich medium, przewodnikiem w twórczości. Być może dlatego, że we współczesnym, plastikowym świecie brakuje nam ciepła natury i spontaniczności. Również ze względów ekologicznych artyści wybierają to tworzywo. Nie dziwię się im, gdyż papier ujmuje swoim pięknem i naturalnością i chociaż przyodziewa przeróżne oblicza, to zawsze pozostaje tym samym zwitkiem milionów włókien. W swojej formie są one tak elastyczne i cierpliwe, że bez sprzeciwu podporządkowują się nowym zamierzonym celom. Włókna powodują nieograniczoną możliwość ich kreacji, bez żadnych przeszkód możemy kształtować je, nadając im różnorodne formy. Ja zawsze korzystałam z papieru, ale traktowałam go jako podkład do grafik, pasteli, akwarel. Teraz papier w mojej twórczości wychodzi na plan pierwszy i staje się tworzywem nadrzędnym, zwłaszcza wykonany własnoręcznie przeze mnie. Aby wytworzyć “papier artystyczny” muszę poświęcić temu procesowi wiele pracy i czasu. Najczęściej samodzielnie roztwarzam trawy lub inne rośliny włókniste, aby następnie własnoręcznie uformować je na sicie. To wyczerpująca praca, jednak dzieło jakie później powstaje z tych wszystkich działań, posiada duszę i emituje energię sprawiając, że odbiorca przebywający w pobliżu odczuwa ją”.”
Dużą publiczność przyciągnęła kolejna niezwykła wystawa. Były to „Lalki z papieru” – Mirosławy Truchty-Nowickiej – wernisaż miał miejsce 4 maja 2009. Artystka dyplom uzyskała w 1993 w Instytucie Plastyki WSP w Częstochowie (obecnie AJD) na wydziale Projektowania Plastycznego u prof. Jerzego F. Sztuki i prof. Wernera Lubosa. Po studiach zajmowała się malarstwem, opracowaniem plastycznym książek w tym ilustracją. Zetknięcie się z przestrzenią i bogactwem świata teatru – w Teatrze Lalki i Aktora „Pinokio” w Łodzi zaowocowało zmianami w twórczości plastycznej. Do nieograniczonej inspiracji, jaką daje świat książki i przyrody, dołączyły doświadczenia warsztatowe zdobyte w teatrze i tak powstały serie lalek „Moliki książkowe”, szereg postaci baśniowych, fantazyjnych i historycznych. Obecnie oprócz pojedynczych prac, tworzy tematyczne ekspozycje, łącząc swoje pasje i zainteresowania. Mieszka i pracuje w gminie Poczesna (Częstochowa). Swoje prace wykonuje wykorzystując surowce naturalne. Powstają postaci o różnej skali: od kilkucentymetrowego Tomcia Palucha, poprzez figury wzrostu przeciętnego człowieka do dużych rozmiarów smoków i dinozaurów. Najważniejszym tworzywem jest papier w różnej swej postaci – tzw. szary, pakowy pozwala na uzyskanie efektu surowości lalki przy jednoczesnym zachowaniu jej subtelności; barwny papier dekoracyjny, niekiedy preparowany na potrzeby konkretnej lalki; czy też wyodrębnione z włókna papieru ryżowego. Ta bardzo bajkowa – magiczna materia rzeźbiarska, o charakterze pełnym sprzeczności pozwala poruszać się po obrzeżach różnych technik, form, tematów, fascynacji i ma tę cudowną właściwość – dzieląc ją tutaj z przedmiotem – lalką – przenoszenia nas do zaczarowanej krainy jaką bez najmniejszych trudności odnajdujemy w sobie. Jak mówi autorka: „papier to baśniowe tworzywo, które może być ulotne, subtelne, jednocześnie szorstkie i surowe; jest materią delikatną, kruchą, zawsze gotową do zmiany; przy tym jest cierpliwy, choć wymagający – warto się nad nim pochylić, przyjąć jego warunki, aby wykorzystać to, co nam oferuje z bogatej gamy swych możliwości. Wśród eksponatów można zwykle odnaleźć lalki całkowicie wykonane z papieru jak i papierowe konstrukcją drewna czy drutu. A dodatkowe elementy naturalne: rośliny, tkaniny, sznurki… wspomagają postać, wzbogacając jej wyraz i siłę oddziaływania. Ów naturalny materiał powoduje specyficzne ożywienie postaci, sprawia, iż stają się nam bliskie, bardzo ciepłe, a jednocześnie nadaje im charakter ulotności, przemijania, ciągłe zmiany – powstałe z „natury” stają się jej częścią i podlegają jej prawom. Każda z lalek otrzymuje swoje imię, dzięki czemu wyraziście odnosi się do emocji, czy tradycyjnych symboli kulturowych, czy też staje się pomostem między kulturą, a współczesną świadomością. Z imieniem, „naturalną naturą” i bliskością z dużą siłą odwołują się do świata naszych odczuć, tęsknot, myśli, ukrytych pragnień – całej naszej wrażliwości. Jedne skłaniają do refleksji, inne są po prostu marzeniem, a bywa, że drogą do odnalezienia w sobie dziecka”.
Podczas wystawy eksponowanej w ramach Festiwalu Papieru i Druku mogliśmy oglądać przepiękną i delikatną część kolekcji postaci autorstwa pani Mirosławy Truchty Nowickiej. Wszechstronne wykorzystanie papieru w twórczej aktywności oraz motto artystki – “NATURAlnie NATURA” – doskonale pokryło się z ideą festiwalu. Prezentowane na wystawie lalki były podzielone na cztery grupy tematyczne: MOLIKI KSIĄŻKOWE, INSPIROWANE MITOLOGIĄ JAPOŃSKĄ, BAJKOWE oraz NIEKONIECZNIE BAŚNIOWE. Biblioteka Łódź-Górna, w której gościły rzeźby, przyjęła licznych zwiedzających, w tym także zorganizowane grupy szkolne. Znalazły się tam między innymi Moliki książkowe: Mgiełka – Molinka, która wydaje się być; Strzępek – elegant z przykurzoną galanterią; Zombi – k – wymyślony przez Ignasia Jasia; Awiator – ziuuuu! – maleńki mól bez skrzydeł z wielkim impetem do latania, Amól – ooo…koncertowy, brat Bemola, Nocnik – w księżycowym pyle – nie jest ćmą, ale budzi się tylko na nocne przekąski oraz wiele innych. Przedstawiciele Polskiego Centrum Origami Oddział w Łodzi zgodzili się udostępnić kolekcję prac misternego warsztatu i pomysłowych kształtów. Zaowocowało to wystawą i warsztatem: „Orgiami „Cztery pory roku” – prace swoje i młodych adeptów sztuki orgiami – uczniów różnych typów szkół, zaprezentowały Agnieszka Gołembiewska, Magdalena Górska, Joanna Grzanka, Ewa Frączyk, Grażyna Karasińska-Kraszkiewicz, Mariola Warszewska, Halina Wawruszczak. Pokazy odbyły się pod koniec Festiwalu Papieru i Druku w maju. I część wystawy stanowiły obiekty przestrzenne wykonane według tradycyjnych zasad orgiami. II część: kartki okolicznościowe wykonane techniką teabags holding (herbacianego orgiami). III część: kolekcja kimon – również na kartkach okolicznościowych – z wykorzystaniem oryginalnych japońskich papierów Washi. Zaprezentowane prace wykonali: Ewa Frączyk, Agnieszka Gołembiewska, Łukasz Gorzeń, Magdalena Górska, Joanna Grzanka, Grażyna Karasińska – Kraszkiewicz, Mariola Warszewska, Halina Wawruszczak oraz dzieci z następujących placówek oświatowych: Przedszkola Miejskie nr 149 i 206 w Łodzi, Szkoła Podstawowa nr 5 w Łodzi, Szkoła Podstawowa nr 2 w Zelowie, Gimnazjum Publiczne nr 13 w Łodzi. Wystawę przygotowało Polskie Centrum Origami Oddział w Łodzi. Odwiedziło ją 200 osób. Trzeba jeszcze nadmienić, że możliwość uczestnictwa w tych pomysłowych warsztatach pozwoliła, szczególnie młodym uczestnikom, zapoznać się z magią i jednocześnie prostotą kreowania papierowych zwierząt, kwiatów i innych wymyślnych kształtów. Nie mówiąc już o origami modułowym, którego precyzja i możliwości wyrazu zaskakują i nie pozwalają przejść obojętnie obok.
Kolejnym wydarzeniem była wystawa zatytułowana: „Wycinanka łowicka”. Wernisaż miał miejsce 1 czerwca 2009 roku w Muzeum Papieru i Druku. Autorka prac – pani Stefania Borkowska zaprezentowała własnoręcznie wykonane wycinanki łowickie. Nauczyła się tej wspaniałej sztuki ludowej podpatrując wycinankarki. Wzory wycinanek wymyśla sama. Od 1972 roku tworzy łowickie kodry rodzajowe, gwiozdy ażurowe i geometryczne, pisanki, tasiemki. Prace pani Stefanii charakteryzują się dużą precyzją i misternością. Jej wycinanki są znane w wielu krajach Europy, jak Francja, Austria, Anglia, Dania, Niemcy i inne, a także za oceanem W USA, Kanadzie i Australii. Autorka zajęła I miejsce w Konkursie „Wycinanka Łowicka -Pamiątka z Polski”, praca – wycinanka łowicka, znajduje sie w Orlando, w USA.W 2001 roku – I nagroda w Konkursie “Ludowa Plastyka Obrzędowa Okresu Wielkanocnego” oraz w konkursie “Rękodzieło Regionu Łowickiego” – II nagroda w kategorii Wydmuszki i III nagroda w kategorii Wycinanki. W 2000 roku – konkurs “Wycinanka Ludowa” w Lublinie – III nagroda, konkurs “Ginące Zawody” w Żyrardowie – II nagroda; w latach 1972 – 1995 staż pracy w Spółdzielni Rękodzieła Ludowego i Artystycznego “Sztuka Łowicka”. Otrzymała również liczne – dyplomy i wyróżnienia w innych konkursach. Brała udział w licznych targach, pokazach, kiermaszach w Łowiczu, Częstochowie, Lublinie i innych. Podczas wystawy przedstawiono wycinanki łowickie, kodry rodzajowe, gwiozdy ażurowe (z kogutami, pawiami) i geometryczne, pisanki, tasiemki, pocztówki oraz zakładki do książek. Wszystkie wystawy odwiedziło 3500 osób. W warsztatach i zajęciach muzealnych udział wzięło 1181 osób. Niestety, z powodu niewystarczających środków, nie udało się zrealizować i wystawić spektaklu „Papyros” (historia opowiedziana papierem). Głównym środkiem wypowiedzi planowanego komediodramatu miał być papier, wykorzystany w strojach aktorów, lalkach, scenografii, rekwizytach. Muzyka: Agnieszka Bednarek, reżyseria światła: Łukasz Zimnoch, występują: Agnieszka Bednarek, Joanna Jaworska, Żaneta Małkowska.
Równolegle z trwającym festiwalem, z okazji dwusetnej rocznicy urodzin Ludwika Braille’a – twórcy pisma punktowego, zorganizowano w dniach 21.04.2009 do 15.05.2009 przy współpracy z Polskim Związkiem Niewidomych Okręg Łódzki wystawę „Patrzymy Dotykiem”. Wystawa odbiła się szerokim echem wśród zwiedzających ją młodzieży i osób dorosłych. Eksponaty pozwoliły na przybliżenie, szczególnie osobom widzącym, zrozumienia dotykowego świata osób niewidzących. Prezentowane były różnorakie eksponaty, takie jak maszyny do pisania w języku Braille’a, kolorowe książki z drukowanym tekstem dla dzieci i młodzieży skonstruowane w taki sposób by umożliwić niewidomym rodzicom czytanie dla widzących dzieci, materiały dydaktyczne, podręczniki, mapy, globusy, przybory geometryczne, budzik, miarę krawiecką i przedmioty codziennego użytku, szachy z otworami pomagającymi ustawić pionki w odpowiednim miejscu. Duże zaciekawienie wzbudzały kubki ze specjalnymi czujnikami, które sygnalizowały poziom cieczy, tak aby nie przelać wody. Wiele osób uzmysłowiło sobie w jakich obszarach życia codziennego mamy do czynienie z drukiem i jak wiele tekstów ma swój odpowiednik w piśmie dla niewidomych chociażby na opakowaniach leków. Dowiedzieliśmy się też o trudnościach związanych z brakiem dostępu do najświeższych informacji przez osoby nie mogące czytać druku chociażby w codziennej prasie – co z kolei w dobie społeczeństwa informacyjnego pociąga za sobą zjawisko wykluczenia społecznego. Wystawę zwiedziło ponad 600 osób wśród, których dużą grupę stanowiły osoby niewidzące.
Muzeum Papieru i Druku przez cały czas swojej działalności nawiązuje kontakty z innymi placówkami, które zainteresowane są papierem i historią druku i książki. W rezultacie muzeum kilkukrotnie wypożyczało obiekty na wystawy organizowane przez inne placówki. Mamy nadzieję że rok 2010 przyniesie równie wiele ciekawych wydarzeń.
Najważniejsze inicjatywy w 2008 roku:
udział we wszystkich imprezach organizowanychprzez Instytut Ppiernictw ai Poligrafii Politechniki Łódzkiej(Festiwal Nauki i Techniki, Wystawa “Obsesja papieru”, udział w sesji Łódzkie Forum Poligrafii)
organizacja cyklu wykładów na następujące tematy: “Kalendarze” (prowdzenie: arysta – grafik Włodzimierz Rudnicki), “Błędy graficzne na znaczkach pocztowych ( prowadzenie: ekspert filatelistyczny Stanisław Walisz), “Zagadnienia z historii sztuki drukarskiej” (prowadzenie: fundator Ryszard Uljański).
prowadzenie dwudniowych warsztatów dla pracowników Drukarni “Mirex”w Mirotkach Anny Chmielewskiej ( woj. zachodniopomorskie)
przygotowanie wystawy ” Grafika użytkowa lat 30. i 60 XX wieku”, i “Grafika krok po kroku”
przygotowanie penitencjariuszy zakładu Aresztu Śledczego w Łodzi do udziału w Konkursie Rzemiosła Introligatorskiego “Książka bez granic” w Sanoku. ( Jeden z konsultowanych więźniów zajął w konkursie pierwsze miejsce)
konsultacje z zakresu historii drukarstwa podczas realizacji spektaklu Teatru Telewizji Pt. “Wróg ludu”.
Zajęcia informacyjne dla przewodników PTTK w Łodzi na temat profilu działalności Fundacji i Muzeum
Udział i interaktywne pokazy podczas Targów Edukacyjnych Poliechniki Łódzkiej
udział w warszawskim Pikniku Naukowym
Semestralny cykl zajęć dla studentów PŁ i Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi na temat podstaw introligatorstwa
Zorganizowanie praktyki zawodowej dla studentki kulturoznawstwa Uniwersytetu Łódzkiego pani Marceli Wolskiej
Pozyskanie wykwalifikowanego wolontariusza do pracowni konserwacji papieru – pani Elżbiety Dąbrowskiej
Wsparcie rzeczowe Łódzkiej Gali Wolontariatu arkuszami ręcznie czerpanego papieru.
W roku 2008 we wszystkich interaktywnych zajęciach muzealnych uczestniczyło 1387 dziewcząt i chłopców.
Najważniejsze inicjatywy w 2006 roku:
impreza plenerowa zorganizowana przez Stowarzyszenie “Łódka” z okazji Dnia Dziecka w Parku Źródliska
udział w warsztatach na terenie Ośrodka Pomocy Społecznej Ustronie podczas V Ogólnopolskiego Dnia Solidarności Z Osobami Chorymi Na Schizofrenię
udział w warsztatach i pokazie czerpania papieru w ramach Dni Nauki w siedzibie “Gazety Wyborczej” w Łodzi
tematyczne warsztaty instruktażowe jak zorganizować własną pracownie czerpania papieru dla terapeutów ośrodków społecznych
wydanie w formie broszury publikacji z zakresu historii książki
W roku 2006 pracownię odwiedziło i wzięło aktywny udział w zajęciach 239 dziewcząt i chłopców w wieku przedszkolnym, 1313 dziewcząt i chłopców ze szkół podstawowych , 108 dzieci z gimnazjum, 179 dzieci ze szkół ponad gimnazjalnych.
Museum of Paper and Printing situated in the Institute of Paper and Printing at Technical University in Lodz collects paper, typographical and binding maschines documents changes appeared in process of book production at breach of XIX and XX century. Museum is managed by Ryszard Uljański and his wife. Thanks to goodwill of authorities of Technical University in Lodz and solicitation of director of Institute of Paper and Printing, prof. Barbara Surma-Ślusarska, this interactive museum makes accessible all its visitors, especially for paper and print specialists. We are hoping that we can count on your support for an event that has no peer around the world.